
Kansenongelijkheid: een microperspectief
Linda van den Bergh en Ilonka van der Sommen, 2018
Het gaat hierbij om de verwachting van de leraar dat hij of zij de leerling een stap verder kan brengen in zijn of haar ontwikkeling. Leraren zijn daarbij vaak in de veronderstelling dat ze lage verwachtingen en/of vooroordelen niet laten merken aan hun leerlingen; dat zij deze voor leerlingen verborgen kunnen houden. Dit is echter heel moeilijk. Zelfs als een leraar zeer gemotiveerd is om onbevooroordeeld te reageren, is er in de onderwijspraktijk vaak weinig of geen gelegenheid om automatische evaluaties en gedrag te controleren. Hierdoor worden de lage verwachtingen, meestal onbewust en onbedoeld, gecommuniceerd naar leerlingen.
Bij onderstaande link ‘verdiepen: literatuur’ vind je leesmateriaal over bovenstaande thema’s. Bij de link ‘verdiepen: activiteiten’ kan verder worden ingegaan op vragen zoals:
Bij differentieel gedrag gaat het om verschillen in de manier waarop de leraar omgaat met leerlingen van wie zij lage verwachtingen heeft en de manier waarop de leraar omgaat met leerlingen van wie zij hoge verwachtingen heeft. Het gaat hierbij om de verwachting van de leraar dat hij of zij de leerling een stap verder kan brengen in zijn of haar ontwikkeling. Leraren zijn daarbij vaak in de veronderstelling dat ze lage verwachtingen en/of vooroordelen niet laten merken aan hun leerlingen; dat zij deze voor leerlingen verborgen kunnen houden. Dit is echter heel moeilijk. Zelfs als een leraar zeer gemotiveerd is om onbevooroordeeld te reageren, is er in de onderwijspraktijk vaak weinig of geen gelegenheid om automatische evaluaties en gedrag te controleren. Hierdoor worden de lage verwachtingen, meestal onbewust en onbedoeld, gecommuniceerd naar leerlingen. Er zijn verschillende manieren waarop dit gebeurt, zowel via verbaal en non-verbaal gedrag. Bijvoorbeeld door (Rubie-Davies, 2014):
Bij lage verwachtingen bieden leraren vaak meer herhalingswerk en geven meer sturende feedback op de taak. Bij hoge verwachtingen is zijn er meer uitdagende taken en wordt er meer begeleidende feedback gericht op zelfsturing gegeven. Al deze vormen van communicatie van verwachtingen leiden bij leerlingen van wie leraren lage verwachtingen hebben tot minder kansen of minder rijke kansen om te leren.
Bij onderstaande link ‘verdiepen: literatuur’ vind je leesmateriaal over bovenstaande thema’s. Bij de link ‘verdiepen: activiteiten’ kan verder worden ingegaan op vragen zoals:
Zie het overzicht met een korte uitleg per activiteit onder ‘Aan de slag met het professionaliseringspalet’.