Bezoek de open dag
Lectoraat
Impact als respons-abiliteit
Het praktijkgerichte onderzoek in het hbo staat dicht bij de praktijk. Door samenwerking met professionals, organisaties en onderwijsinstellingen draagt het bij aan kennisontwikkeling die ertoe doet. Maar impact laat zich niet altijd vangen in cijfers of modellen. Wat gebeurt er als we impact niet beschouwen als een eindresultaat, maar als iets dat ontstaat in de ontmoeting tussen mensen? Dit lectoraat kijkt naar impact als een relationeel proces. We verruimen de blik op impact: van meten alleen naar ook het ervaren, begrijpen en versterken ervan in de alledaagse werkelijkheid van praktijkgericht onderzoek. Deze benadering noemen we het binnenkant-perspectief.
Net als bij de paardenbloem vraagt impact om een balans tussen richting geven en ruimte laten voor wat vanzelf landt.
Binnen het lectoraat werken we langs drie lijnen:
- We onderzoeken hoe impact zich ontwikkelt in de interactie tussen betrokkenen, en welke betekenissen daarin ontstaan.
- We ondersteunen onderzoekers in het reflecteren op hun eigen rol, houding en invloed in impactprocessen.
- We ontwikkelen vernieuwende methoden om impact als meervoudig en dynamisch fenomeen zichtbaar te maken — ook via artistieke en belichaamde vormen. Met deze benadering willen we impact onderzoeken en tegelijk mogelijk maken. Want impact is niet alleen een doel, maar een uitnodiging tot betekenisvolle betrokkenheid.
Samenwerken
Het lectoraat werkt samen met praktijkgerichte onderzoekers die nieuwsgierig zijn naar de vervlechting van hun activiteiten binnen (het onderwijs) en buiten (middels een bijdrage aan maatschappelijke opgaves) Fontys, en met interne (bijvoorbeeld beleidsmakers) en externe partners (bijvoorbeeld werkveld).
Het lectoraat is ondergebracht bij Fontys Mens en Gezondheid (FMG) vanwege de nauwe samenwerking die de professionele werkplaatsen van FMG hebben met de praktijk. Gezien het thema van het lectoraat is de scope Fontys-breed.
Lector
Theo Niessen heeft ruim 20 jaar ervaring in het hoger onderwijs, inclusief zijn promotietraject over de aard en rol van epistemologische opvattingen in het proces van onderwijsinnovatie.
Bij Fontys werkte hij eerder als hogeschooldocent (ethiek), research fellow (European Union’s Seventh Framework Programme - FIRE), en als associate lector bij het lectoraat Persoonsgerichte- en evidence-based praktijkvoering in zorg en welzijn. Daarnaast bekleedde hij de functie van onderzoeks- en onderwijsdecaan bij het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis. Bij Avans speelde Theo een rol als regisseur tussen onderwijsdirecties en lectoraten bij het vormgeven van duurzame kennisprogramma's.
Theo sprak op donderdag 27 maart 2025 zijn lectorale rede uit.
Kennisteam
Dr. M.W.C. (Miranda) Snoeren-Teunissen
Lector Professionele Werkplaatsen
Prof. Dr. E.J.M. (Eveline) Wouters
Lector Health Innovations & Technology | Fontys Paramedisch
Dr. A.A. (Anje) Ros
Leading Lector 'Goed leraarschap, goed leiderschap' en kartrekker 'Lerende en innoverende organisaties'
Sylvia Haerkens
Senior consultant kwaliteit, beleidsmedewerker en –ontwikkelaar
Partners
Vanuit het lectoraat werken we samen met verschillende organisaties en netwerken.
- Regieorgaan SIA
- Landelijke site https://doorwerking-hbo-onderzoek.nl/ van de Hogeschool van Amsterdam
- Landelijk netwerk DROP
Onderzoeksprojecten/masterclasses
Hier vul je de content voor afgeronde projecten
Onderzoekslijnen
Een taal die ruimte maakt
In het onderzoek wordt vaak gesproken over resultaten, doorwerking en effect. En terecht — he is waardevol om zicht te krijgen op wat onderzoek teweegbrengt. Tegelijkertijd gebeurt er méér dan wat direct zichtbaar of meetbaar is.
Impact ontstaat niet alleen aan het eind van een project, maar ook onderweg: in gesprekken, stiltes, twijfels, inzichten, verschuivingen en relationele dynamiek. Het zijn momenten waarin mensen op elkaar reageren — soms doelgericht, soms zoekend — en gezamenlijk betekenis geven aan wat ertoe doet.
We pleiten niet voor een nieuwe meetlat in plaats van de oude, maar voor een verruimd perspectief. Een manier van kijken die ruimte maakt voor complexiteit, relationele processen en fluïde vormen van betekenisgeving. Waar impact vaak wordt voorgesteld als een rechte lijn van A naar B, voegen wij daar een perspectief aan toe waarin impact ook zichtbaar wordt als een meanderend proces — waarin sporen, verhalen en verschuivingen zich tijdelijk stabiliseren en soms pas achteraf herkenbaar worden als betekenisvol. Het binnenkant-perspectief dat dit lectoraat ontwikkelt, sluit niets uit, maar maakt ruimte voor wat vaak buiten beeld blijft: de menselijke, belichaamde en contextuele dimensies van praktijkgericht onderzoek. Door deze toe te voegen aan het bestaande, ontstaat een taal die niet alleen verantwoordt, maar ook verheldert, verdiept en verrijkt.
Vanuit dit perspectief werkt het lectoraat langs drie met elkaar verbonden onderzoekslijnen:
In het onderzoek wordt vaak gesproken over resultaten, doorwerking en effect. En terecht — he is waardevol om zicht te krijgen op wat onderzoek teweegbrengt. Tegelijkertijd gebeurt er méér dan wat direct zichtbaar of meetbaar is.
Impact ontstaat niet alleen aan het eind van een project, maar ook onderweg: in gesprekken, stiltes, twijfels, inzichten, verschuivingen en relationele dynamiek. Het zijn momenten waarin mensen op elkaar reageren — soms doelgericht, soms zoekend — en gezamenlijk betekenis geven aan wat ertoe doet.
We pleiten niet voor een nieuwe meetlat in plaats van de oude, maar voor een verruimd perspectief. Een manier van kijken die ruimte maakt voor complexiteit, relationele processen en fluïde vormen van betekenisgeving. Waar impact vaak wordt voorgesteld als een rechte lijn van A naar B, voegen wij daar een perspectief aan toe waarin impact ook zichtbaar wordt als een meanderend proces — waarin sporen, verhalen en verschuivingen zich tijdelijk stabiliseren en soms pas achteraf herkenbaar worden als betekenisvol. Het binnenkant-perspectief dat dit lectoraat ontwikkelt, sluit niets uit, maar maakt ruimte voor wat vaak buiten beeld blijft: de menselijke, belichaamde en contextuele dimensies van praktijkgericht onderzoek. Door deze toe te voegen aan het bestaande, ontstaat een taal die niet alleen verantwoordt, maar ook verheldert, verdiept en verrijkt.
Vanuit dit perspectief werkt het lectoraat langs drie met elkaar verbonden onderzoekslijnen:
Lectorale rede: Begrijpen van impact als interactief proces
Impact ontstaat niet op een flip-over of in een format, maar in de alledaagse praktijk van onderzoek: in gesprekken, fricties, keuzes, stiltes, onverwachte wendingen. In deze lijn verkennen we hoe impact vorm krijgt in de relationele dynamiek tussen onderzoekers en betrokkenen. Wat vraagt het om tegelijkertijd sensitief en stevig te zijn? Welke rol speelt timing, ofwel kairos? We brengen de respons-abiliteit van de onderzoeker in beeld: niet als instrument, maar als levend vermogen om af te stemmen, te reageren, en betekenisvolle interactie mogelijk te maken.
Impact ontstaat niet op een flip-over of in een format, maar in de alledaagse praktijk van onderzoek: in gesprekken, fricties, keuzes, stiltes, onverwachte wendingen. In deze lijn verkennen we hoe impact vorm krijgt in de relationele dynamiek tussen onderzoekers en betrokkenen. Wat vraagt het om tegelijkertijd sensitief en stevig te zijn? Welke rol speelt timing, ofwel kairos? We brengen de respons-abiliteit van de onderzoeker in beeld: niet als instrument, maar als levend vermogen om af te stemmen, te reageren, en betekenisvolle interactie mogelijk te maken.
Lectorale rede: Professionalisering van impactonderzoek
Onderzoekers zijn geen neutrale buitenstaanders, maar actieve deelnemers aan betekenisvorming. Ze bewegen mee, sturen bij, en worden zelf geraakt. In deze lijn staat de onderzoeker zélf centraal: hoe positioneer je je, hoe geef je betekenis aan wat er gebeurt, en hoe beïnvloed je — bewust of onbewust — de processen waarin impact ontstaat?
We werken met auto-etnografie, collectieve reflectie en impact-gildes. Professionalisering is hier geen training in effectiviteit, maar een verdieping van het onderzoekende bewustzijn.
Onderzoekers zijn geen neutrale buitenstaanders, maar actieve deelnemers aan betekenisvorming. Ze bewegen mee, sturen bij, en worden zelf geraakt. In deze lijn staat de onderzoeker zélf centraal: hoe positioneer je je, hoe geef je betekenis aan wat er gebeurt, en hoe beïnvloed je — bewust of onbewust — de processen waarin impact ontstaat?
We werken met auto-etnografie, collectieve reflectie en impact-gildes. Professionalisering is hier geen training in effectiviteit, maar een verdieping van het onderzoekende bewustzijn.
Lectorale rede: Methodologische vernieuwing voor fluïde impact
Soms wordt impact zichtbaar — in een verhaal, een blik, een veranderde routine. Maar zelden als een eenduidig, herhaalbaar effect. In deze lijn ontwikkelen we methoden om die tijdelijke, relationeel gevormde betekenissen zichtbaar te maken. Niet om ze vast te leggen, maar om ze te laten spreken. We verkennen verbeeldende, narratieve en artistieke vormen van onderzoek die recht doen aan de meervoudigheid van impact. Geen causale verklaringen, maar ruimte voor herkenning, resonantie en nieuwe perspectieven.
Soms wordt impact zichtbaar — in een verhaal, een blik, een veranderde routine. Maar zelden als een eenduidig, herhaalbaar effect. In deze lijn ontwikkelen we methoden om die tijdelijke, relationeel gevormde betekenissen zichtbaar te maken. Niet om ze vast te leggen, maar om ze te laten spreken. We verkennen verbeeldende, narratieve en artistieke vormen van onderzoek die recht doen aan de meervoudigheid van impact. Geen causale verklaringen, maar ruimte voor herkenning, resonantie en nieuwe perspectieven.
Publicaties
van Harten, A., Ernst‐Kruis, M. R., Niessen, T. J., Koksma, J. J., & Abma, T. A. (2025). Interprofessional Learning and Improving at the Paediatric Ward: A Participatory Action Research Practising Safety‐II Theory. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 31 (2).
Niessen, T., Schmetz, E., Baur, V., Herk, Johan van de , J., Andriessen, D. & Cramer, T. (2025). De impactopstelling: De gelaagdheid van impact verkennen en doorvoelen. ScienceGuide (verschenen 18 maart 2025).
Niessen, T. (2025). Impact als respons – abiliteit: Een binnenkant-perspectief op impact in praktijkgericht Onderzoek. Lectorale Rede, 27 maart 2025. Fontys Hogescholen.
Niessen, T., Schmetz, E., Baur, V., Herk, Johan van de , J., Andriessen, D. & Cramer, T. (2025). De impactopstelling: De gelaagdheid van impact verkennen en doorvoelen. ScienceGuide (verschenen 18 maart 2025).
Niessen, T. (2025). Impact als respons – abiliteit: Een binnenkant-perspectief op impact in praktijkgericht Onderzoek. Lectorale Rede, 27 maart 2025. Fontys Hogescholen.
Van der Auweraert, A., & Niessen, T. (2024). ‘Mind the gap’: het verhelderen van paradigmatische assumpties in praktijkgericht onderzoek met het Kwadrantenmodel ‘Onderzoek’.Tijdschrift Voor Hoger Onderwijs, 42. https://doi.org/10.59532/tvho.v42i18915
Brouns, M., Hessels, L., Klaassen, S., van Tooren, M., & Wenneker, M. (2023). De kunst van het verbinden: een verkennend onderzoek naar doorwerking van praktijkgericht onderzoek.