Sprint naar content

Narratief Smart glasses Yvonne Lijding -van den Meijdenberg

Sfeerafbeelding Fontys


Yvonne Lijding -van den Meijdenberg, De Wever 2024

Onderzoeksvraag
Wat zijn de ervaringen van de verpleegkundige i.o., de ADL-hulp, de experts op afstand en de cliënten binnen De Wever locatie Den Herdgang met het gebruik van smartglasses tijdens begeleidingsmomenten bij ouderen met somatische problematiek in relatie tot het verminderen van de werkdruk?

Narratief

Binnen de Wever hebben wij net als de landelijke tendens ook te maken met groeiende tekorten in het aantal zorgprofessionals. In 2022 waren er 2716 medewerkers in loondienst, als je kijkt naar dat jaar ervoor zijn dat er 69 minder. In 2023 en 2024 wordt er verwacht dat de afname nog verder zal toenemen. De groeiende tekorten zorgen voor een toenemende werkdruk bij de zorgprofessional. Eén van de consequenties hierbij is dat het opleiden van zorgprofessionals onder druk komt te staan. Er is minder tijd en ruimte om dit te organiseren. De organisatie is hierom opzoek naar mogelijkheden om de zorg en het opleiden anders te organiseren.

Dit is dan ook de aanleiding om het afstudeeronderzoek te richten op de inzet van de smartglasses tijdens begeleidingsmomenten. Met de smartglasses kan er namelijk op afstand begeleiding worden geboden aan zorgprofessionals i.o. waardoor het niet meer nodig is om als begeleider fysiek aanwezig te zijn. De hoop is dat er hierdoor meer tijd en ruimte ontstaat om begeleiding te bieden. Binnen de Wever is er nog weinig ervaring opgedaan met de smartglasses. Om de meerwaarde van de smartglasses te onderzoeken is het nodig om eerst de ervaringen en belevingen van medewerkers, studenten en cliënten onder de loep te nemen.

In het afstudeeronderzoek wordt er d.m.v. een pilot een case study onderzoek gedaan. De focus ligt hierbij het ophalen van de ervaringen van alle participanten. Er wordt onderzoek gedaan naar twee groepen studenten. De verpleegkundige i.o. en de ADL-hulp i.o. Er worden per groep twee momenten gepland waarbij er begeleiding wordt geboden met de smartglasses. Deze momenten worden geobserveerd en alle participanten worden per moment geïnterviewd.

De studenten die participeren zijn Josje en Richard. Josje is ADL-hulp i.o. en Richard zit in het laatste jaar van de verpleegkunde opleiding. Josje en Richard zijn beide enthousiast om te participeren bij het onderzoek. De verwachting is dat het meer mogelijkheden gaat bieden bij het krijgen van begeleiding. Waarbij hun zelfstandigheid wordt vergroot.

De begeleiders op afstand die participeren zijn Ronald en Maartje. Ronald is technisch goed onderlegd en heeft een brede interesse voor innovaties. Ronald is dan ook erg enthousiast en kijkt uit naar de pilot. Maartje is verpleegkundige en biedt dagelijks begeleiding aan meerdere studenten. Maartje loopt ertegenaan dat ze niet altijd de begeleiding kan bieden die nodig is door de huidige tekorten. Maartje staat open voor andere mogelijkheden bij het bieden van begeleiding.

De cliënten die participeren zijn dhr. Sanders en mw. de Haas. Beide wonen al een langere periode binnen locatie den Herdgang en hebben dagelijks zorg nodig vanwege somatische problematiek. Beide ervaren dat er dagelijks uitdagingen zijn bij het bieden van begeleiding aan studenten. Mw. de Haas geeft als voorbeeld dat ze vaak alleen wordt geholpen door de student zonder dat daar een begeleider bij is. Dit zorgt er soms voor dat ze alleen wordt gelaten omdat de student dan een hulpvraag heeft en een begeleider gaat zoeken.

Het eerste begeleidingsmoment ADL hulp

Begin januari vindt het eerste begeleidingsmoment plaats bij mw. de Haas. De begeleiding wordt geboden door Josje waarbij Ronald op afstand meekijkt. Josje en Ronald starten op het kantoor van de afdeling om de device op te starten. Josje heeft moeite met het aanzetten en het menu van de device. Ronald helpt haar en geeft stap voor stap instructie aan Josje. Het valt Ronald direct op dat er wat mis is met de externe accu. De batterij van de smartglasses is namelijk niet volledig geladen. Ronald neemt de bril over van Josje en lost dit op door zijn eigen accu hiervoor in te zetten. Hierna geeft hij de device weer terug aan Josje. Hij gaat verder met de instructie. Het lukt Josje na vijf minuten om de smartglasses te starten en verbinding te maken met Ronald. Josje gaat met de smartglasses naar mw. de Haas. Mw. de Haas vindt het maar een vreemd gezicht bij binnenkomst. “Ik was een beetje voorbereid dat er gekke dingen gingen gebeuren maar ik had het prettiger gevonden als je het eerst nog even van tevoren had gezegd voordat je binnenkomt met de smartglasses al op”. Josje geeft aan hier rekening mee te houden de volgende keer. Josje vertelt vervolgens aan mw. de Haas dat ze haar komt helpen met wassen en aankleden. Ze geeft aan dat Ronald meekijkt op afstand. Ze vraagt aan Ronald of hij alles goed ziet en hoort. Ronald geeft aan dat dit het geval is. Hierbij zegt hij tegen Josje dat ze niet te snel met haar hoofd moet draaien/bewegen omdat het beeld dan gaat haperen. Josje geeft aan hier rekening mee te houden. Mw. de Haas kijkt Josje vragend aan en zegt: “ik weet niet voor wie dit nu bedoeld is”. Waarop Josje aangeeft met Ronald te praten. Mw. de Haas zegt: “dat moet je dan maar weten”. Josje vervolgt haar zorgmoment en neemt mw. de Haas stap voor stap mee in de zorg die ze uitvoert. Josje vraagt aan mw. de Haas wat ze vindt van de smartglasses. Mw. de Haas zegt hierop het interessant en rustgevend te vinden.

Na het zorgmoment worden de eerste ervaringen opgehaald. Mw. de Haas vertelt dat het voor haar belangrijk is om te weten wie er meekijkt. “Het hielp mij om te weten dat Ronald meekeek. Dit voelde als een geruststelling.” Mw. de Haas geeft aan het moment als ‘positief en leerzaam’ te ervaren. Josje heeft een soortgelijke ervaring. Josje vertelt; “het is even wennen om er mee te werken. Vooral omdat je de camera goed moet richten en de bewoner daarbij tegelijkertijd te woord moet staan. De instructies van Ronald hebben ervoor gezorgd dat ik mw. de Haas zelfstandig kan verzorgen. Ik heb daarnaast feedback gekregen op mijn handelen wat heeft gezorgd voor nieuwe inzichten in mijn leerproces.”

Het tweede moment

Twee weken later gaat Josje nogmaals de zorg leveren bij mw. de Haas met behulp van de smartglasses. Josje blijft het opstarten van de device lastig vinden. “Ik zie de pictogrammen niet goed, de afbeeldingen zijn te klein en vallen voor een gedeelte uit het zicht”. Ronald biedt hulp door vanaf de computer verbinding te maken met de smartglasses. Dit helpt Josje waardoor ze kan starten met het zorgmoment. Josje gaat voor de tweede keer bij mw. de Haas de ADL zorg verlenen. Josje ziet tijdens het zorgmoment een plekje wat haar zorgen baart. Ze vraagt Ronald om advies. Ronald geeft aan het plekje niet goed te kunnen zien omdat Josje een andere richting op kijkt. Josje kijkt opnieuw naar het plekje en vraagt Ronald of hij het zo kan zien. Ronald heeft de functionaliteit zoomen gevonden op de computer en probeert op deze manier het plekje in beeld te krijgen. Ronald merkt dat het beeld hierdoor minder scherp wordt waardoor het lastig is het plekje te beoordelen. Josje probeert als laatste om met de smartglasses dichter boven het plekje te gaan hangen. Dit zorgt ervoor dat Ronald het plekje kan beoordelen. Mw. de Haas maakt tijdens het zorgmoment een ontspannen indruk en volgt de instructies van Josje goed op. Josje vraagt aan mw. de Haas wat ze er vandaag van vond. Mw. de Haas geeft hierop aan dat ze het als ‘erg prettig en rustgevend’ heeft ervaren. Mw. de Haas vertelt hierbij dat er met regelmaat meerdere zorgverleners rondom haar bed staan en dat ze dit soms wel vervelend vindt. Mw. de Haas vertelt dat hierdoor haar voorkeur uitgaat naar begeleiding met de smartglasses.

Josje eindigt het zorgmoment en loopt naar het kantoor waar Ronald achter de computer zit. Ze praten samen na over hun ervaringen met de smartglasses. Josje vertelt dat de momenten voor haar positieve inzichten en bewustwording hebben gebracht in haar leerproces en handelen. Josje denkt dat het een mooie toevoeging kan zijn op de fysieke begeleiding en geeft aan het in de toekomst nog vaker te willen gebruiken. Ronald is ook positief over de eerste ervaringen met de smartglasses. Ronald geeft aan ‘dat met de juiste randvoorwaarden het zeker een toevoeging kan zijn en tijdsbesparing kan opleveren’. Hierbij benoemt Ronald dat ‘een gebruiksvriendelijke en daarbij goed werkende device, verbinding en afspraken over hoe en wanneer de device wordt ingezet van belang zijn’. Ronald denkt niet dat de smartglasses de fysieke begeleiding volledig kan vervangen. Hierbij geeft hij aan dat als een student de vaardigheid nog volledig moet aanleren het te complex wordt in het coachen en het daarbij meer tijd kost dan dat het oplevert.

Eerste begeleidingsmoment verpleegkundestudent

In de laatste week van januari vindt het eerste begeleidingsmoment van verpleegkunde student Richard plaats met behulp van de smartglasses. Maartje heeft uitgeplande uren en kijkt mee op afstand. Richard pakt direct de instructiekaart en doorloopt de stappen om een videoverbinding tot stand te brengen met Maartje. Richard geeft hierbij aan dat de pictogrammen erg klein en moeilijk te zien zijn. Er zijn daarnaast meerdere menu’s, dit is lastig zegt Richard. Het lukt Richard om de verbinding tot stand te brengen. Richard gaat met de smartglasses richting de kamer van dhr. Sanders om wondzorg te verrichten. Dhr. Sanders weet van de komst van Richard en zit al te wachten. Richard maakt een gespannen indruk. Richard wendt zich tot dhr. Sanders en legt hem uit wat hij komt doen en vraagt dhr. of hij op bed wil gaan liggen. Dhr Sanders volgt de instructies van Richard goed op. Richard is buiten het geven van instructies om erg stil tijdens het zorgmoment. Maartje geeft stap voor stap instructie aan Richard. Maartje vraagt meerdere keren tijdens het zorgmoment aan Richard om wat meer naar beneden te kijken omdat haar zicht beperkt is hierdoor. Richard heeft moeite om de wond goed in beeld te krijgen en vraagt hier meerdere keren om bevestiging. Dhr. Sanders maakt een ontspannen indruk tijdens het zorgmoment en is rustig aanwezig. Maartje vraagt na het zorgmoment aan Richard of hij het spannend vond. Richard vertelt dat het inderdaad zo is en dat het vooral onwennig is om met de smartglasses op de zorg te verrichten. Maartje geeft feedback op het zorgmoment en ze praten na over hun eerste ervaringen. Maartje geeft aan dat ze veel mogelijkheden ziet bij het gebruik van de smartglasses. Je kan bijvoorbeeld situaties opnemen en achteraf terugkijken. Daarnaast vertelt ze enthousiast te zijn over het idee dat je kan worden ingeroepen bij een begeleidingsvraag en hierdoor niet het gehele moment aanwezig hoeft te zijn. Richard geeft aan de device niet comfortabel en gebruiksvriendelijk te vinden en vindt het spannend dat er iemand meekijkt op afstand, het is natuurlijk ook de eerste keer zegt Richard. Maartje vraagt vervolgens aan Richard: “wat gebeurde er tijdens het zorgmoment waardoor je de wond niet goed in beeld te kreeg?” Richard vertelt dat hij de camera niet gedraaid kreeg en hierdoor echt naar beneden moest kijken om de wond in beeld te krijgen. Richard geeft aan dat hij bij het 2e moment gaat kiezen voor een andere plek om de zorg te verrichten.

Tweede moment

Twee weken later vindt het 2e begeleidingsmoment plaats. Richard en Maartje kiezen ervoor om samen op te starten op het kantoor. Het lukt Richard niet om een verbinding tot stand te brengen met Maartje. Richard gaat op onderzoek uit in het menu van de device en komt erachter dat er geen internetverbinding is. Richard werpt een blik op het mifikastje, dit is een kastje met mobiele WiFi die zorgdraagt voor de verbinding. Richard concludeert dat deze kapot is. Collega Ronald is aan het werk en ziet dat Richard problemen ervaart met het opstarten en biedt zijn hulp aan. Ronald neemt de smartglasses over en logt deze in op zijn hotspot zodat Richard toch gebruik kan maken van de smartglasses. Na een kwartier komt er toch een verbinding tot stand met Maartje. Richard heeft door de problemen veel tijd verloren waardoor hij een kwartier te laat is bij dhr. Sanders. Richard bespreekt dit met dhr. Sanders en geeft aan dat hij korter de tijd heeft hierdoor. Dhr. Sanders heeft hier begrip voor. Richard zet vervolgens alle benodigdheden klaar en begint hierna aan de wondzorg. Richard oogt ontspannen tijdens het zorgmoment en maakt een praatje met dhr. Sanders. Richard vraagt; hoe ervaart u tot nu toe de zorgmomenten met de smartglasses? Dhr. Sanders geeft aan het niet erg te vinden dat er iemand meekijkt. “Dit ben ik wel gewend”. Maartje kijkt ondertussen mee op afstand. Het valt Maartje op dat de verbinding niet stabiel is. Het beeld hapert en de Richard reageert erg laat op haar instructies. Het lukt met enige moeite toch om het begeleidingsmoment te volbrengen. Maartje en Richard geven achteraf beiden aan erg veel hinder te hebben gehad door de verbindingsproblemen. Richard vertelt dat het erg veel tijd en frustratie gekost heeft en het voor hem te weinig heeft opgeleverd. Hij vertelt als laatste dat het moment een stuk prettiger aanvoelde omdat hij wist wat er van hem werd verwacht. Maartje ziet ondanks de voorgevallen problemen nog steeds de positieve kanten van de smartglasses en denkt dat het een positieve bijdrage kan leveren aan de kwaliteit van zorg en daarnaast ook tijdsbesparing kan opleveren. Ze vertelt hierbij dat een goede verbinding en een werkende smartglasses hiervoor wel cruciaal zijn.

*Alle namen in dit narratief zijn gefingeerd om privacyredenen.