Interculturele verschillen zichtbaar maken
Interculturele verschillen zichtbaar maken. Hoe doe je dat? Nick Poeth en Lars Kleinikel van Fontys International Business School (FIBS) vertellen je hier alles over. Sinds een tijdje kunnen medewerkers en studenten van FIBS namelijk de training ‘Interculture Ontwikkeling’ volgen. Nick en Lars vertellen over hun eigen ervaringen en hoe medewerkers en studenten de training hebben ervaren.
Ik heb geleerd verschillen te waarderen en er niet voor weg te lopenLars Kleinikel
Wanneer is het idee voor het aanbieden van een interculturele training (Intercultural Learning Lab) bij jullie ontstaan?
Nick Poeth en Lars Kleinikel: ‘een aantal jaar geleden startte onze directeur Bram ten Kate. Hij ging in gesprek met medewerkers om te ontdekken wat er leefde binnen onze organisatie. We zijn toen met een aantal collega’s onder andere gaan onderzoeken of onze medewerkers een beetje een gevoel hadden bij interculturele ontwikkeling. Door wat we hierop aan reacties en quotes terugkregen, werd meteen duidelijk: daar moeten we iets mee! Zeker ook omdat er best wel veel studenten en collega’s van verschillende culturen op onze campus rondlopen’.
Lars: ‘Onze directeur had contact met Mick Vanderburg, een trainer uit Amerika. Deze trainer heeft een vijftigtal collega’s de training interculturele ontwikkeling gegeven. Daarna heeft hij tien collega´s getraind, waaronder Nick en mij, om ook zelf deze training te kunnen geven. Nu de training afgerond is, leggen wij de focus op twee groepen: op onze eigen collega’s en op onze studenten, met name die op minor abroad naar het buitenland gaan. We verzorgen voor deze studenten een training voor, tijdens en na de minor en kijken of dit helpt bij hun interculturele ontwikkeling.
Interculture conflicten worden zichtbaar
Lars: ‘Ik sprak een student uit Israël die bezwaar wilde maken bij de examencommissie. Ze had wel met de commissie gepraat, maar ze had nooit een formulier ingevuld. Zij wist mij te vertellen dat in Israël niemand een mail of een formulier leest en daarom alles alleen mondeling besproken werd. Bij Fontys moet je hiervoor echter wel een formulier invullen. De deadline was voorbij en ze mocht geen bezwaar meer maken. Echt een intercultureel verschil waar je dan tegenaan loopt.’
Een ander voorbeeld van Lars: ‘We hebben veel Duitse collega’s en studenten. Jarenlang hebben we geprobeerd om vakken op eenzelfde manier aan te vliegen door de Duitse en Nederlandse docenten. Hierover hadden we heel vaak discussies. Uiteindelijk kwamen we erachter dat Nederlanders vaak leren door eerst te focussen op het toepassen en daarna pas op de theorie. In Duitsland leren we vaak andersom: eerst de theorie en daarna pas de toepassing. Daarom hadden we moeite om in een vak op dezelfde manier les te geven. Terwijl je toch allebei hetzelfde doel wilt bereiken. Zo leer je steeds vaker dat veel gebaseerd is op interculturele verschillen.'
Wat hebben jullie zelf geleerd?
Lars: ‘Tijdens de training werkten we vaak in groepen met andere collega’s. De trainer vertelde van te voren niet dat hij had nagedacht over de samenstelling van de samenwerkende groepjes. Achteraf bleek dat hij bewust hele verschillende mensen bij elkaar had gezet. Hierdoor heb ik heel veel geleerd van het omgaan met mensen die anders denken. Bijvoorbeeld met een collega waar ik nooit echt veel mee te maken had. Het was gewoon niet mijn type. Nu heb ik juist met die collega nog steeds een twee wekelijkse intervisie, omdat ik nu juist waardeer dat hij anders denkt. Omdat ik geleerd heb verschillen te waarderen en er niet voor weg te lopen, maar dit juist te benutten.
Nick: ‘Ik ben veel bewuster in bepaalde situaties en durft ook even stil te staan en na te denken over waarom ik een interpretatie maak. Hier is ook een oefening voor op basis van: discribe (D), Interpreteer (I) en evalueer (E). Begin bij de feiten: wat zie je nu? Wat is het probleem? Ga als student bijvoorbeeld niet al met iets wat een (buitenlands) stagebedrijf zegt meteen aan de slag. Kijk eerst zelf: wat zijn de feiten en van daaruit maak je een interpretatie. En dan evalueer je of de interpretatie juist was. Je moet een moment durven nemen om die stappen te doorlopen. Dit heet ook wel Suspent Judgement: je oordeel uitstellen. Niet meteen oordelen, eerst even nadenken. Zoals bij het voorbeeld van Lars: was de student slordig dat zij haar formulier niet op tijd had ingevuld, of had dit een andere reden?’
Lars: ‘Ik was ooit projectleider accreditatie en had veel te maken met collega’s uit Tilburg en Eindhoven. Tijdens de meeste meetings werd er Nederlands gesproken. Ik ben van oorsprong Duits en dus geen native speaker. Alles wat er gezegd werd, ging voor mij te snel. Ik vertelde mijn baas dat ik dacht dat mijn Nederlands te slecht was. Hij leerde me, en dat komt ook terug in de training, dat er verschillende manieren zijn van communiceren. Er zijn mensen die een pauze nemen voordat ze antwoorden. Maar er zijn ook mensen die meteen reageren of zelfs iemand onderbreken. Ik heb toen geleerd dat ik een ‘pauzemaker’ ben. Ik heb even de tijd nodig. In zo’n meeting kom je dan dus vaak niet aan het woord. Dit had dus niks te maken met mijn kennis van de Nederlandse taal! En ik leerde dat er ook andere manieren zijn om toch iets te kunnen zeggen als je een ‘pauzemaker’ bent. Bijvoorbeeld door een onderwerp van te voren op de agenda zetten, zodat je zeker het het
woord krijgt.’
Ik ben veel bewuster in bepaalde situaties en durft ook even stil te staan en na te denken over waarom ik een interpretatie maak.Nick Poeth
Nick: ‘Normaliter gaan er bijna driehonderd studenten per keer naar het buitenland. Door corona waren dit er in september maar vijftig. Daardoor werd het een kleinere pilot en konden we ook makkelijker dingen uitproberen. We gaan verder met studenten die in februari 2022 naar het buitenland gaan. Het is heel leuk om te doen, omdat we veel meer gevoel krijgen bij wat er eigenlijk gebeurd bij de studenten in het buitenland. Er is veel meer interactie.
Vier fasen model interculturele ontwikkeling
Tijdens de training wordt een vier fase model gehanteerd:
Fase 1: Je leert jezelf kennen. Wie ben ik nu eigenlijk? Wat is mijn eigen culturele achtergrond? Wat voor soort culturele groepen hebben bepaald dat ik ben zoals ik ben. Onder deze culturele groepen vallen ook je ouders, je vrienden en bijvoorbeeld de mensen in de sportschool waar je samen mee sport. Waar komt mijn gedrag vandaan in verschillende situaties en waarom doe ik dat op die manier?
Fase 2: In deze fase doorlopen we dezelfde stappen als in fase een, maar dan door juist naar anderen te kijken. Tijdens deze fase realiseer je je steeds meer dat jouw culturele achtergrond niet dezelfde is als die van iemand anders. Je gaat kijken naar ieders nationaliteit, maar ook kijken naar de verschillen tussen bijvoorbeeld je vader en je moeder. Hadden zij andere normen en waarden? Wat was gelijk en wat zijn de verschillen? Je gaat je realiseren dat een ander een hele andere achtergrond kan hebben.
Fase 3: In fase drie leer je hoe je op een mindful manier om kunt gaan met interculturele verschillen.
Fase 4: In de vierde fase sla je de brug tussen je eigen culturele achtergrond en die van een ander. Het gaat er niet om dat jij je altijd volledig aan moet passen aan de ander, maar wel dat je begrip hebt voor de ander, zodat je die brug kunt slaan. Je bent nu in staat om je te adapteren aan een bepaalde cultuur en in een bepaalde situatie. Je weet nu dat een ander anders kan reageren, je snapt dit en kan daar ook mee om gaan.
Uiteindelijk leidt dit alles tot effectieve(re) communicatie. Het wordt makkelijker gemaakt om een gezamenlijk doel te bereiken. Belangrijk om te weten van deze training is dat het vooral gaat om normen & waardes en om gedrag welke op allerlei culturen toe te passen zijn (cultural general). Ook bijvoorbeeld op leeftijd en dus niet alleen maar op nationaliteit (cultural specifiek).
Lars: ‘Er zijn ook al ideeën voor incoming exchange students die naar Fontys komen. En we denken over het oprichten van een interculturele toolbox. Zodat we medewerkers de mogelijkheid kunnen geven een tool te pakken. Zo lopen er nog heel veel ideeën op de achtergrond. Natuurlijk kun je hier alleen maar aan werken als je er bewust mee bezig bent. Als je er niet actief mee bezig bent, dan staat ontwikkeling stil. Daarom organiseren we voor collega’s die de training gehad hebben ook regelmatig een terugkombijeenkomst waar we o.a. best practices delen. We zouden graag een platform creëren waar iedereen uit een bepaalde bak tools kan vissen en dingen met elkaar kan delen.’
Interculturele toolbox
Lars: ‘Er zijn ook al ideeën voor incoming exchange students die naar Fontys komen. En we denken over het oprichten van een interculturele toolbox. Zodat we medewerkers de mogelijkheid kunnen geven een tool te pakken. Zo lopen er nog heel veel ideeën op de achtergrond. Natuurlijk kun je hier alleen maar aan werken als je er bewust mee bezig bent. Als je er niet actief mee bezig bent, dan staat ontwikkeling stil. Daarom organiseren we voor collega’s die de training gehad hebben ook regelmatig een terugkombijeenkomst waar we o.a. best practices delen. We zouden graag een platform creëren waar iedereen uit een bepaalde bak tools kan vissen en dingen met elkaar kan delen.’
Wil jij ook deze Interculturele training volgen?
Nick en Lars zijn de twee coördinatoren en er zijn ook al wat van hun collega’s die deze training mogen geven. Ze zijn op termijn zeker geïnteresseerd om andere collega’s te helpen. Er zijn ook al samenwerkingen met de Hogeschool voor de Kunsten en ook collega’s van Fontys Techniek en Logistiek hebben interesse getoond. En zelf voor bedrijven zou het interessant kunnen zijn.
Nick: ‘We zijn half oktober gestart met het zelf trainen van de eerste groep collega’s. Zij volgen een jaar lang acht workshops en daarnaast ook nog individuele coaching sessies aan de hand van Intercultural Development Inventory (IDI). Dat zit een soort vragenlijst in van vijftig vragen. Na het invullen volgt er een rapport met scores uit die jou vertellen waar jij denkt te staan op intercultureel gebied en daarnaast waar jij werkelijk staat op intercultureel gebied. Dit is vaak een eyeopener. Er is nog iets te leren, ook al heb je bijvoorbeeld al veel buitenland ervaring.’
I'm much better at non-judgmentally listening to the experience of othersPaul Scholey
Ervaringen studenten en medewerkers FIBS
Medewerker Paul Scholey, lecturer International Business
'I’m much better at non-judgmentally listening to the experience of others, especially students from outside of Europe.'
Student Tatiana Tverdohleb (Moldavië)
The most valuable lessons I have learned and the information I have recalled for myself are:
- 'Understanding cultural differences takes time, effort and patience.'
- 'Giving yourself time to observe all the components/features of a culture and not make wrong and misleading conclusions/assumptions is the best strategy to be considered.'
- 'My values and beliefs in something obviously good for me, can be polar different for someone else, who has a different cultural background. Consequently, I have to consider that in the acquaintance phase of familiarization with a new culture.'
Meer weten over deze training of interesse om de training ook te volgen?
Neem contact op met Lars of Nick via:n.poeth@fontys.nl of l.kleinikel@fontys.nl