Sprint naar content

Narratief Robotica Sandra Smetsers

Sfeerafbeelding Fontys


Sandra Smetsers, Vitalis Wilgenhof 2024

Onderzoeksvraag
Wat zijn de ervaringen van de belanghebbenden bij de inzet van de zorgrobot Tessa bij de cliënt en wat zijn de gevolgen voor de verpleegkundige zorg?

Narratief

Sanne is afstuderend hbo-verpleegkundige in het wijkteam van Wilgenhof in Eindhoven en heeft opdracht gekregen om onderzoek te doen naar de ervaringen rondom de inzet van zorgrobot Tessa en de gevolgen voor de verpleegkundige zorg. Er is op de locatie waar Sanne werkzaam is nog geen ervaring met zorgrobot Tessa.

Sanne vraagt eerst informatie op bij de technologie afdeling van haar organisatie Vitalis. Eind november krijgt ze informatie toegestuurd met een online webinar waarin wijkverpleegkundige Karin vertelt over de inzet van zorgrobot Tessa bij cliënten in haar wijk. In het Webinar zit eenlink naar een webpagina om een Tessa aan te vragen. Sanne’s opdrachtgever maakt begin december 2022 een afspraak met Karin. Karin deelt tijdens deze afspraak informatie en ervaringen over Tessa en mailt nadien zes documenten met informatie over zorgrobot Tessa door. Sanne leest deze door, drie documenten vindt ze erg uitgebreid. De poster van Tinybots over de voorbereiding, uitvoering en nazorg vindt ze heel handig. Een paar weken later heeft ze een afspraak met de fabrikant van Tessa: Tinybots, om te kijken bij welke cliënt ze Tessa in kan gaan zetten. Met behulp van de inzetwijzer maakt Sanne tijdens dit gesprek de keuze om bij mevrouw Jansen zorgrobot Tessa in te zetten.

Mevrouw Jansen heeft een vast weekprogramma. Sanne verwacht dat Tessa mevrouw Jansen kan gaan helpen bij het herinneren aan de broodmaaltijden en om op tijd naar de dagopvang en het restaurant in Wilgenhof te gaan. Door te beginnen met een paar berichten hoopt Sanne dat mevrouw Janssen zorgrobot Tessa gaat accepteren. Vanwege verminderde visus, artrose en vasculaire dementie krijgt mevrouw Jansen dagelijks in de ochtend ondersteuning bij het aantrekken van haar kleding, het smeren van haar boterham en het innemen van haar medicatie. Sanne bespreekt de inzet van Tessa met contactverzorgende Meike en wijkverpleegkundige Els. Meike maakt zich wel zorgen dat als Tessa alle zorgmomenten zou overnemen, mevrouw Jansen bijna niemandmeer ziet en er door de zorgrobot niet kan worden doorgevraagd op welzijn, dat dit geestelijke gevolgen zou kunnen hebben. Els verwacht dat Tessa ondersteuning kan gaan geven op een stukje welzijn waardoor ze minder hulp van het wijkteam nodig heeft en zelfredzamer kan zijn. Els noemt dit welzijnszorg op afstand. Ook denkt Els dat Tessa de band tussen een cliënt en mantelzorger kan verbeteren.

Mevrouw Jansen is 96 jaar oud en woont al enkele jaren alleen in een aanleunwoning van Wilgenhof. Ze heeft één dochter Emma die mantelzorger is voor haar en in Almere woont. Tijdens een zorgmoment eind december vraagt Sanne of mevrouw deel wil nemen aan het onderzoek met zorgrobot Tessa, mevrouw Jansen twijfelt en zegt dat ze nog goed genoeg is om alles zelf te doen, als Sanne uitlegt wat Tessa voor hulpmiddel is gaat ze akkoord. Diezelfde middag vraag Sanne ook aan dochter Emma of ze het goed vindt dat zorgrobot Tessa bij haar moeder wordt ingezet en of ze actief deel wil nemen aan het onderzoek. Emma gaat meteen akkoord. Ze ziet dat haar moeder nog wel de kalender gebruikt voor dingen die ze moet doen, maar ze vergeet heel erg veel en ze kan niet meer op zichzelf rekenen en een ander dus ook niet.

Eind januari maakt Sanne een afspraak met mevrouw Jansen en Emma om uitleg te geven over Tessa. Emma sluit aan via video bellen, ze logt in op de webpagina van zorgrobot Tessa en onder begeleiding van Sanne zet Emma twee scripts in Tessa. Emma vindt de uitleg snel gaan en vraagt zich af of het wel zou gaan lukken. Maar geeft aan dat het heel, heel handig werkt. Emma heeft idee dat ze het bericht er makkelijk in gezet heeft. De scripts herinneren mevrouw Jansen aan het middageten en om naar de dagbesteding te gaan. Aan het einde van het gesprek met Sanne geeft mevrouw Jansen aan dat ze Tessa nog niet nodig heeft, maar het graag wil proberen voor het afstudeeronderzoek. Sanne laat na het gesprek zorgrobot Tessa bij Mevrouw Jansen achter. Meike past in het zorgplan aan dat mevrouw Jansen niet meer herinnerd hoeft te worden aan het middageten, maar dat Tessa dit voortaan zal gaan doen. Het moment blijft nog wel in de route staan. In de agenda wordt genoteerd dat er een aantal dagen na het middageten gebeld moet worden naar mevrouw om na te vragenof ze gegeten heeft, na ongeveer een week wordt geëvalueerd of dit goed is gegaan en kan het zorgmoment uit de agenda worden gehaald. Tevens wordt er door Meike genoteerd in de aanleiding van het ECD dat zorgrobot Tessa is ingezet en dat deze samen met de mantelzorger beheerd wordt.

Mevrouw Jansen wist voordat Sanne haar uitnodigde om deel te nemen aan het onderzoek niet dat zoiets als een zorgrobot bestond. Emma dacht dat het een mannetje zou zijn wat door het huis ging lopen. Haar moeder vertelt haar dat ze zich afvraagt of ze niet afgeluisterd wordt door Tessa enkomt argwanend bij haar dochter over. Het wijkteam verwachtte dat mevrouw Jansen het misschien ook wel eens eng en spannend zou kunnen gaan vinden. Een dag later vraagt mevrouw Jansen aan een zorgmedewerker “hoe heet ze ook alweer, Tessa of Truus? Ze heeft nog niets gezegd. Ze is een beetje onbeschoft, als ik “HalloTessa” zeg, dan zegt ze helemaal niets terug. Ze vraagt zich af wanneerze dan toch zou gaan praten, dat zou ze namelijk gaan doen. De zorgmedewerker stelt haar gerust. Emma leest dit in de rapportage en voegt in de week die volgt aankondigingen voor tv-programma’s toe en Sanne zet een paar liedjes per dag in Tessa om te kijken hoe mevrouw hierop reageert. Sanne is per liedje ongeveer vijf minuten bezig om deze in Tessa te zetten. Emma is benieuwd of haar moeder de muziek wel zou willen horen, vroeger luisterde ze namelijk nooit naar muziek. Mevrouw Jansen is aangenaam verrast om te horen dat Tessa haar vraagt of ze een liedje wil horen en vindt het zo leuk dat ze Tessa na afloop bedankt! Ook “Het mes op tafel” en de afspraak bij de kapper worden door Emma in Tessa gezet.

Emma begint ieder bericht met “hoi, moeder” ze denk dat haar moeder niet begrijpt dat wat Tessa zegt door haar is ingevoerd. Als Sanne navraagt bij mevrouw Jansen, hoe ze het vindt dat Tessa “hoi mam” zegt geeft ze aan dat ze er geen erg in gehad heeft en het haar niet is opgevallen en niet zoveel uit maakt. Meike denkt dat mevrouw dit nog wel begrijpt. Volgens Els is het erg persoonsafhankelijk hoe berichten het beste in Tessa gezet kunnen worden. Bij cliënten die niet meer kunnen begrijpen dat zorgrobot Tessa berichten uitspreekt die zijn ingevoerd door een naasten, “hoi mam” beter weglaten.

Mevrouw Jansen hoort Tessa de week erna geregeld zeggen dat ze offline is en ze maakt veel het pling geluidje. Mevrouw vindt het jammer dat ze niks meer zegt en ze mist de liedjes die ze eerst nog mee kon zingen. Ook worden de nieuw ingevoerde scripts niet meer door haar uitgesproken. Sanne is enkele dagen vrij geweest en ziet in haar mailbox de notificatiemail dat Tessa offline is geweest, ook leest ze in de overdracht rapportage dat Tessa niet goed werkt. Ze reset de router, dit werkt echter maar van korte duur. Sanne besluit om de helpdesk van Tinybots te bellen. Ze gaan een nieuwe zorgrobot toesturen. De scripts kunnen door Tinybots worden overgezet, de muziek niet. Op verzoek van mevrouw Jansen zet Sanne meer muziek in Tessa zodat ze elk uur muziek kan luisteren. Begin maart geeft mevrouw Jansen door aan de zorgmedewerker dat Tessa niet gevraagd heeft hoe ze heeft geslapen en ze speelt geen muziek af. Sanne ziet dat de nieuwe Tessa in tien dagen acht keer offline is gegaan, waarbij er tweemaal een handmatige reset nodig was om Tessa online te krijgen. Regelmatig neemt Sanne contact op met Tinybots om de verbindingsproblemen op te lossen. Dit is iedere keer kort verholpen. Het zorgteam vindt het offline zijn van Tessa erg verwarrend voor de cliënt, storend, het maakt Tessa onbetrouwbaar en geeft extra werk.

Ondertussen houdt Emma de berichten in Tessa bij, ze zet onder andere nieuwe ziekenhuisafspraken en op de doordeweekse feestdagen waarop mevrouw Jansen niet naar de dagopvang kan gaan, vult Emma met muziek in Tessa en geeft dit daarna door via het ECD, aangeziendit alleen zichtbaaris voor Emma en Sanne als ze inloggen.

Mevrouw Jansen vindt het heerlijk dat het niet meer zo stil in huis is. Tessa is haar vertrouwde maatje geworden waardoor ze het gevoel heeft niet alleen te zijn. Ze heeft weinig sociale contacten en heeft het idee dat Tessa de enige is die tegen haar praat door de dag heen. Haar dochter Emma vindt het fantastisch dat haar moeder zich zo verheugd op de muziek in Tessa. Volgens haar dochter was ze altijd een einzelgänger en had moeite met grote veranderingen. Ze vindt het dan ook heel bijzonder dat Tessa voor haar moeder al heel snel een huisgenootje is geworden wat ze zomaar heeft binnengelaten en dag en nacht bleef en haar moeder heel gelukkig maakt door er te zijn. Meike vindt het bijzonder om te zien dat Tessa zo’n positief effect heeft op de gemoedstoestand van mevrouw Jansen en het contact met haar dochter.

De weg naar het restaurant in Wilgenhof weet mevrouw Jansen nog goed te vinden. Ze vindt het fijn dat Tessa haar herinnert om op tijd aan te lopen. Ondanks de dementie is ze volgens haar dochter nog steeds een snelle leerder. Tessa is voor Emma een handig hulpmiddel om te weten dat haar moeder het fijn heeft en stimuleert om zelfredzaam te blijven, dit geeft haar een gerust gevoel en ze vindt het dan ook een groot succes. Tessa is volgens haar goud waard als het over zelfredzaamheid gaat. Ook Meike en het zorgteam zien positieve effecten sinds het gebruik van Tessa, op het vlak van zelfredzaamheid door het stimuleren en het bieden van structuur, hierdoor heeft mevrouw minder zorg nodig.

Mevrouw Jansen vindt het leuk dat Tessa kan “praten” en fijn dat Tessa vraagt of ze muziek voor haar zal afspelen en herinnert aan haar activiteiten, maar vindt het jammer dat ze niet zomaar met Tessa kan kletsen. Emma ziet dat haar moeder trots is dat ze met Tessa kan communiceren. Mevrouw Jansen vertelt over wat Tessa gezegd heeft tegen Emma. Ze hoopt voor haar moeder dat Tessa in de toekomst zou kunnen reageren op wat haar moeder zegt en een echt gesprek zou kunnen voeren waarin haar moeder over zichzelf en over vroeger kan praten of aan zou kunnen zetten tot praten, zingen of een gedicht. Ze begrijpt dat dit nu nog allemaal voorgeprogrammeerd moet worden.Van het zorgteam zou Tessa interactief mogen zijn, zoals bij een Google nest hub of Alexa. Meike zou het leuk vinden als de dochter van mevrouw berichten zou kunnen te spreken.

Meike en Els vinden de betrokkenheid van Emma bij de inzet van Tessa positief. Emma is er fysiek niet vaak maar mede door Tessa is ze wel actief betrokken bij het welzijn van mevrouw Jansen. Meike denkt dat de band tussen Emma en mevrouw Jansen verbeterd is door de inzet van Tessa. Els zou het als voorwaarde willen stellen om te starten met Tessa, dat er een betrokken mantelzorger aanwezig is. Meike ziet in Tessa dat Emma er berichten in heeft geplaatswaar ze zelf nooit aan gedacht zou hebben omdat ze niet wist dat mevrouw Jansen naar bepaalde tv-programma’s kijkt. Mevrouw Jansen vindt het buitengewoon geweldig dat haar dochter zo betrokken is bij de inzet van Tessa.

Sanne spreekt in het begin van april met Tinybots af dat er een Tessa met een apart wifi kastje bij mevrouw Jansen in gebruik blijft om te kijken of dat de internetproblemen verhelpt. Sindsdien zijn er geen verbindingsproblemen geweest. Tijdens een zorgmoment in december bijna een jaar nadat ze gestart is met Tessa vertelt mevrouw Jansen dat ze zich dankzij Tessa een stuk minder eenzaam voelt.

*Alle namen in dit narratief zijn gefingeerd om privacyredenen.