Kara Vloet promoveert op ‘Professionele identiteitsontwikkeling van leraren als dialogisch Proces'
Wie ben jij als leraar? En wie of hoe zou je graag willen zijn of worden? Dit thema staat centraal in het proefschrift van Kara Vloet, senior docent/onderzoeker bij de lerarenopleiding Pedagogisch Technische Hogeschool van Fontys Hogescholen in Eindhoven. Op maandag 21 september 2015 verdedigde zij haar proefschrift, met als titel: Professionele identiteitsontwikkeling van leraren als dialogisch proces. Een narratieve studie in een masteropleiding in speciale onderwijszorg en loopbaanbegeleiding van leerlingen, in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht. Promotors waren prof. dr. Wiel Veugelers en copromotor dr. Gaby Jacobs, beiden verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek. Kara Vloet werd in deze studie bijgestaan door een expert-groep.
Om als volwaardig burger te participeren in de samenleving hebben (alle) leerlingen in het vo en mbo intensieve begeleiding nodig in hun persoonlijke ontwikkeling en in hun loopbaan. Dat geldt zeker voor leerlingen met een beperking. Van leraren in het regulier onderwijs wordt niet alleen verwacht dat zij competent zijn – of worden – in het omgaan met verschillen tussen leerlingen met of zonder beperking, maar ook in hun talentontwikkeling. Het werk van leraren wordt hierdoor steeds complexer en omvat nieuwe pedagogische rollen zoals het ‘op maat’ begeleiden van leerlingen. Dat raakt leraren in hun professionele identiteit; met componenten als beroepsmotivatie, taakopvatting en zelfbeeld. Het gaat om de vragen die elke leraar zich (weleens) stelt: Wie ben ik als leraar? Wat voor soort leraar wil ik zijn of worden?
Doel
In deze promotiestudie staat de vraag centraal hoe de professionele identiteitsontwikkeling van ervaren leraren vorm krijgt in een opleidingspraktijk voor speciale onderwijszorg. Doel van het onderzoek was zicht te krijgen op de professionele identiteitsontwikkeling van deze ervaren leraren uit het regulier onderwijs. Bij aanvang van deze studie was dit onderwerp nog nauwelijks onderzocht. De hoofdvraag Op welke wijze ontwikkelen ervaren leraren hun professionele identiteit binnen een opleiding in speciale onderwijszorg en loopbaanbegeleiding van leerlingen? werd uiteengelegd in twee deelvragen:
- Wat is de professionele identiteit van ervaren leraren en in welke componenten kan deze uiteengelegd worden?
- Op welke wijze ontwikkelen ervaren leraren hun professionele identiteit als verhaal en waarin manifesteert zich dat?
Het proefschrift biedt een theoretisch model en geeft inzicht hoe de Zelfkennismethode (ZKM) kan bijdragen aan de professionele identiteitsontwikkeling, zowel cognitief als qua beleving. Deze meerstemmigheid in hun identiteit kan harmonieus verlopen maar ook met (innerlijke) conflicten gepaard gaan. Juist de ZKM maakt deze ontwikkeling in hun professionele identiteit bewust. Het bewust worden van wie je bent als leraar of docent en wie je graag zou willen zijn of worden - je motivatie, taakopvatting en zelfbeeld - is dan een eerste stap in professionalisering van leraren en docenten richting inclusief onderwijs. Lerarenopleidingen zouden daar een positieve bijdrage aan kunnen leveren. Juist door het bewust worden van de dialoog tussen de verschillende interne en externe posities maakt dat de leerkracht steviger in zijn vak staat en kan hij meer zijn eigen toekomst vormgeven.
Interesse?
Kara Vloet is werkzaam als senior docent/onderzoeker bij de lerarenopleiding Pedagogisch Technische Hogeschool van Fontys Hogescholen in Eindhoven. Haar promotiestudie werd uitgevoerd in de Masteropleiding Special Educational Needs bij het Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg, waar zij lang werkzaam was. Interesse in het proefschrift? Neem contact op met Kara Vloet: c.vloet@fontys.nl
De handelsversie van het proefschrift is verkrijgbaar bij Uitgeverij Garant à 34,90; ISBN: 978-90-441-3298-4