Omgaan met assertiviteit
Wat is assertiviteit?
Assertief zijn betekent dat je voor jezelf opkomt. Je zegt wat je denkt, voelt en wilt, op een rustige en respectvolle manier. Je houdt rekening met jezelf én met de ander. Assertief zijn helpt om goed te communiceren met anderen op een respectvolle manier.
Assertiviteit is wél: vragen om iets, waarbij je de mogelijkheid openhoudt om tot een compromis te komen als er twee belangen botsen.
Assertiviteit is niet: ten koste van alles je zin krijgen, of de ander overdonderen.
Assertiviteit is dus iets anders dan egoïsme of agressie. De uitgangspositie om assertief te kunnen zijn is de houding: 'Ik heb het recht om te voelen, te denken en wensen wat ik wil en om hierover met anderen te praten!'
Er zijn 3 vormen van assertiviteit
- Subassertiviteit is het opzijschuiven van je eigen belangen om het anderen naar de zin te maken en conflicten te vermijden. Je houdt je mond, stelt je onderdanig op, praat de ander naar de mond, of geeft toe terwijl je weet dat je het anders wilt;
- Agressiviteit is het opzij schuiven van de belangen van anderen. Je legt je eigen wensen en behoeften op aan anderen: je gaat in de aanval op ongepaste momenten, je eist, overdondert en domineert de ander;
- Assertiviteit is met respect durven zeggen wat je denkt, voelt en wilt en daardoor opkomen voor jezelf op een manier die iets oplevert.
Tips om assertiever te worden
Hieronder volgen een aantal tips die jou richting geven om assertiever te zijn:
- Denk positief. Veel mensen zijn bang voor negatieve reacties als ze zich uitspreken. Wat zal de ander wel niet denken? Probeer het eens van de andere kant te bekijken. Wie zegt dat de ander boos wordt, misschien is hij juist wel heel blij dat je aangeeft wat jou bezig houdt. En hoe groot de kans op rampscenario’s is, kun je alleen maar inschatten nadat je een keer met assertief gedrag geëxperimenteerd hebt;
- Blijf rustig. Je assertief gedragen is eng als je het niet vaak doet. Je voelt je hart kloppen en je bloed racen wanneer je op het punt staat om tegen iemand in te gaan. Probeer je op dat moment te ontspannen. Door je te ontspannen wordt deze angst vanzelf minder. Dit kun je doen door je spieren eerst aan te spannen en ze daarna weer te ontspannen. Je kunt namelijk niet tegelijk gespannen en ontspannen zijn;
- Bereid je voor. In veel gevallen kun je assertief gedrag voorbereiden: als je er in bepaalde situaties steeds weer moeite mee hebt om assertief te zijn bijvoorbeeld, of wanneer je vooraf weet dat je assertief zult moeten zijn. In die gevallen kun je thuis al op een gepaste reactie oefenen. Dan weet je in ieder geval dat je het in je hebt waardoor je sterker in je schoenen zult staan;
- Observeer. Zijn er mensen in je omgeving die wel assertief zijn? Kijk dan eens naar hoe zij zich gedragen. Kijk naar de manier waarop ze zich bewegen en welke woorden ze gebruiken. Je steekt er niet alleen van op hoe het moet, maar vooral dat het kan.
Uit onderzoek blijkt dat het oefenen met assertief gedrag het belangrijkste is om assertiever te worden. Het is moeilijk om dit uit een boek te leren. Training of coaching kan je ook helpen.