Lectoraat Juridische Hogeschool onderzoekt juridische kant digital twins
Praktijkpartners leveren input voor praktische tools
Hoe kunnen data uit een digital twin op een juridisch verantwoorde manier gebruikt worden? Het lectoraat Recht & Digitale Technologie van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys zocht het uit in het project Juridische aspecten Digital Twins. Docent-onderzoeker Noortje Lavrijssen vertelt over de totstandkoming van dit onderzoek dat, mede op verzoek van het Centre of Expertise High Tech Systems and Materials (CoE HTSM), werd uitgevoerd.
Een digital twin is een digitale versie van een bepaalde situatie in de werkelijkheid. Deze digitale versie wordt gebruikt om de praktische omstandigheden na te bouwen en te kijken hoe een nieuw ontwikkeld product functioneert. Voordeel is dat je het niet meteen echt hoef te maken maar dat je het eerst virtueel kunt testen en zo het beste resultaat kunt krijgen. Digital twins bieden veel kansen voor de maakindustrie, maar leveren ook (juridische) risico’s op. Denk bijvoorbeeld aan aansprakelijkheidsrisico’s en risico’s op het terrein van intellectueel eigendomsrecht.
In kaart brengen
Lavrijssen startte ongeveer 1,5 jaar geleden met haar lectoraat het onderzoek dat zich richt op de privacy-, aansprakelijkheids- en intellectuele eigendomsaspecten rondom digital twins. Aanleiding voor het onderzoek was een gesprek dat ze had met Teade Punter, lector High Tech Embedded Software en als leading lector verbonden aan CoE HTSM. “Hij gaf aan dat het goed zou zijn om de juridische aspecten van digital twins in kaart te brengen. En dat het CoE geld beschikbaar had om hier onderzoek naar te doen.”
Praktische tools
Volgens Lavrijssen is er in de technieksector vooral behoefte aan praktische tools om inzicht te krijgen hoe data binnen een digital twin op een juridisch verantwoorde wijze gebruikt worden. Met dat inzicht wordt het aansprakelijkheidsrisico zo veel mogelijk verkleind. “We hebben vanuit het lectoraat gewerkt aan een beslisboom en een voorbeeldcontract, dat je als samenwerkende partijen kunt afsluiten voordat je een virtuele omgeving gaat bouwen.”
Steeds beter beeld
De docent-onderzoeker geeft aan dat digital twins in veel sectoren als toepassing gebruikt worden. Inmiddels heeft het lectoraat al binnen verschillende sectoren kennis opgedaan. Zo krijgen ze een steeds beter beeld hoe de juridische aspecten, binnen die snel veranderende digitale wereld, herzien en herijkt moeten worden. Lavrijssen licht toe: “We waren als lectoraat betrokken bij het Castlab, waar we die aspecten voor 3d-printen in kaart hebben gebracht. Verder werken we veel samen met Fontys ICT, Kenniscentrum AI for Society en Fontys Paramedisch voor dit soort vraagstukken. En op het gebied van Smart Mobility, zelfrijdende bussen en vrachtwagens, werken we samen met ACE, het Automotive Centre of Expertise van Fontys en de HAN.”
Puzzelstukjes
Voor het lectoraat is het waardevol dat het met veel verschillende onderzoeksgroepen en lectoraten binnen Fontys contact heeft. “Vanuit de juridische aspecten zijn wij vaak niet in de lead voor een nieuw onderzoeksproject maar weten ze ons wel te vinden om als partner aan te haken. Doordat we kennis op hebben gedaan met diverse projecten, vallen bepaalde puzzelstukjes nu in elkaar.” En als lectoraat laten ze steeds vaker aan de buitenwereld zien dat ze die kennis hebben opgedaan en hoe ze toegevoegde waarde kunnen bieden. “We zijn trots dat we voor het project Juridische aspecten Digital Twins kartrekker zijn geweest.”
Input uit praktijk
De follow-up van het project is al in gang gezet, vertelt de docent-onderzoeker: “De volgende stap is het ontwikkelen van een protocol dat helpt om de juiste juridische stappen te zetten als het gaat om de juridisch-ethische en technisch-organisatorische aspecten van een digital twin. Daarbij is het belangrijk dat we input krijgen vanuit de praktijk. Voor die input zullen praktijkpartners in de maakindustrie benaderd worden die zich bezighouden met het ontwerpen van digital twins. Op basis van die praktijkervaring en – kennis, in combinatie met literatuuronderzoek op het terrein van het recht, ontwikkelt ons lectoraat een concept protocol. Vervolgens leggen we dit concept aan de betrokken praktijkpartners voor om te toetsen of het werkt. We passen het dan, op basis van de praktijkinput, aan. Als het definitieve protocol er is, schrijven we ook een tijdschriftartikel zodat de onderzoeksresultaten bij een breed publiek terecht komen,” benadrukt Lavrijssen.
Kennisvergaring
De technologische ontwikkelingen gaan snel. Hoe blijf je als lectoraat op de hoogte van de meest actuele mogelijkheden? Lavrijssen: “We houden de Europese wetgeving op dit vlak goed in de gaten en filteren op hoofdlijnen om onze actuele kennis te verdiepen. Daarnaast wordt er in juridische vakbladen over geschreven. De kennis die we daarin opdoen, wisselen we binnen ons lectoraat onderling uit. Verder werken we proactief aan die kennisvergaring door afstudeerders bepaalde aspecten te laten onderzoeken in hun afstudeeropdrachten.”
Meer weten over het lectoraat Recht & Digitale Technologie? Ga dan naar deze pagina.