‘Sommige signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling zijn onzichtbaar'
Wat doe jij als professional als je een vermoeden hebt van huiselijk geweld? Of beter gezegd: durf jij je ogen te openen voor de signalen en daarnaar te handelen? Het is niet gek als je dat niet durft, het is een complex onderwerp. Situaties spelen zich vaak achter de voordeur af. Daardoor denk je misschien: ik zal er wel naast zitten, waar bemoei ik me mee? Of: maak ik het niet erger als ik hier nu een melding van maak? Omdat veel professionals die gedachten hebben, ontwikkelden Kailey Hendrikx en Maaike Brunekreef de cursus ‘Niet pluis’. Hun doel? Dat mensen met meer vertrouwen kunnen handelen, zodat geweld voorkomen kan worden of eerder stopt.
Jaarlijks zijn 200.000 volwassenen en 199.000 kinderen slachtoffer van huiselijk geweld. Ook één op de twintig thuiswonende ouderen krijgt te maken met een vorm van ouderenmishandeling. Maaike, oprichter van Achter de voordeur producties vertelt: ‘Het aantal meldingen is groot, maar we weten ook dat dit pas het topje van de ijsberg is. Omdat er veel schaamte is bij slachtoffers, wordt er ook vaak geen melding gemaakt. Dat maakt dit onderwerp zo ingewikkeld.’
Cruciale rol
De afgelopen jaren steeg niet alleen het aantal meldingen, maar ook de intensiteit van het geweld. Dat heeft volgens Maaike alles te maken met de coronacrisis en de stress rondom de prijsstijgingen. ‘Spanning is echt een hardcore stressfactor dat zorgt dat de situatie achter de voordeur onveiliger kan worden. Oplettendheid en bewustwording bij professionals zijn daarom ontzettend belangrijk. Onderwijsprofessionals, zorgmedewerkers, maatschappelijk werkers. Eigenlijk iedereen die met mensen werkt kan een cruciale rol spelen.’
Leren te durven
Maar problemen (vroegtijdig) signaleren blijkt in de praktijk lastiger dan gedacht. Kailey, docent Sociale Studies bij Fontys: ‘Mensen zijn vaak bang dat ze iets doen waardoor een situatie juist schadelijker wordt. Maar wij leren je daar op een andere manier naar te kijken. Je handelt zodat je erger kunt voorkomen.’ Maaike: ‘We geven professionals handvatten, waardoor ze meer vertrouwen in zichzelf krijgen en het juiste durven doen.’
Experts
Vijf dagdelen gaan Kailey en Maaike met de deelnemers aan de slag. Elke les schuift er ook een gastspreker aan. ‘Naast een kinderarts, vertrouwensarts van Veilig Thuis, ervaringsdeskundige en trainingsacteur is ook een jurist onderdeel van ons programma’, vertelt Kailey. ‘De jurist vertelt hoe je de meldcode zorgvuldig doorloopt en documenteert.’
De ontwikkelaars zetten, naast een trainingsacteur, ook extra tools in om situaties na te bootsen. ‘Denk aan een virtual reality training die helpt om ouderenmishandeling te signaleren en daarop te kunnen handelen én een educatief spel waarbij je leert situaties vanuit verschillende perspectieven te zien. Leren door te doen, dat is waar wij voor staan.’
Vroegtijdig signaleren
Naast dat je leert hoe je moet handelen als je vermoedens van geweld hebt, krijg je ook een bril op je neus die je waarschijnlijk nooit meer afzet. Namelijk de bril van het vroegtijdig signaleren. ‘Een blauwe plek zie je, maar sommige signalen zijn niet direct zichtbaar. Ook die zie je na het volgen van deze cursus. ‘Bedplassen, een kind dat ineens vaker boos is of een vrouwelijke collega die onrustig wordt en direct haar telefoon opneemt als ze vaak gebeld wordt op haar privé-nummer. Daar hoeft niet meteen huiselijk geweld aan ten grondslag te liggen, maar in dat soort gevallen moet er wel een belletje rinkelen. Onderzoek of dit iets is waar je je druk over moet maken, of dat er iets anders speelt.’
Wat de ontwikkelaars nog willen benadrukken? ‘Je staat er nooit alleen voor in dit soort situaties. Deel de verantwoordelijkheid met collega’s en maak samen het verschil!’
Meer weten?
Ben je na het lezen van dit artikel nieuwsgierig geworden naar de geaccrediteerde cursus ‘Niet pluis, dichterbij dan je denkt’? Op fontys.nl vind je meer informatie.
Tip: de podcastserie ‘De Moedcast’
Maaike Brunekreef en overlever Anita Wix lanceerden onlangs een bijzondere podcast: ‘De Moedcast’. In deze serie doen hulpverleners en andere ervaringsdeskundigen hun verhaal. Op welke momenten ervaarden ze een ‘niet pluis-gevoel’? En hoe is het Anita gelukt uit deze situatie te stappen?
Benieuwd naar het verhaal van Anita en de ervaringen van andere ervaringsdeskundigen? De eerste aflevering van de serie is nu te beluisteren via Spotify en Podimo.
Auteur: Djaydee Kraus