Fontys onderzoekt bewegend leren in de praktijk

beweegbox 2

Slechts 32 procent van de basisschoolkinderen voldoet aan de beweegrichtlijn van zestig minuten matige tot zware inspanning per dag. Kinderen brengen maar liefst 500 minuten per dag zittend door en tijdens schooluren is dat percentage het hoogst. Dat moet anders, vinden ook veel leraren, maar vaak is er geen tijd of ruimte om aan de slag te gaan met methodes voor bewegend leren. Fontys Sporthogeschool en Fontys Hogeschool Kind & Educatie deden onderzoek en vonden de oplossing.

Dave Van Kann van Fontys Sporthogeschool wist van eerder beweegstimuleringsonderzoek al dat de schooldag het meest inactieve deel van de dag van basisschoolkinderen is. ‘Dat is dus inclusief gymles en alle pauzes. Scholen vinden dat jammer, maar hebben geen tijd en ruimte om de al bestaande methodes voor bewegend leren toe te passen in hun lessen. Ze worden afgerekend op educatieve doelen. Daarom kun je bewegend leren beter niet zien als een doel op zich, maar als een middel om de educatieve doelen te bereiken. Met beter leren als mogelijk resultaat.’

Wat is bewegend leren?
Eerst is het belangrijk om te weten wat er bedoeld wordt met bewegend leren. Van Kann: ‘Het gaat in de eerste plaats om leren, maar dan op een actieve manier. Je kunt kinderen bij het automatiseren van tafeltjes een bal laten opgooien. Daarmee doorbreek je het zitgedrag en ben je actief en motorisch bezig. Kinderen uit hogere groepen kun je een zo lang mogelijke woord laten maken door middel van dobbelstenen en lettermatten. Naarmate de kinderen ouder zijn, maak je de opdrachten ingewikkelder. Het wetenschappelijk bewijs is nog niet heel sterk, maar het lijkt erop dat je door middel van bewegen informatie versneld opneemt.’

Door nauwe contacten met basisscholen in Eindhoven weten de onderzoekers dat leraren geïnteresseerd zijn in methodes voor bewegend leren. ‘Wat wij nog onvoldoende weten, is waarom alle beschikbare methodieken nog niet of nauwelijks worden gebruikt. Door middel van een vragenlijst hebben we een goed beeld gekregen van de barrières die leraren ervaren. Nu kunnen wij scholen helpen om die laatste stap te zetten. Over het algemeen zien we dat er te weinig kennis is over de al bestaande methodes en dat er behoefte is aan heldere instructies en passende materialen. Maar omdat er tegelijkertijd ook veel verschillen zijn tussen de scholen is maatwerk noodzakelijk.’

BeweegBox
De BeweegBox is het resultaat van de eerste fase van het onderzoek waarin Fontys Sporthogeschool en Fontys Hogeschool Kind & Educatie nauw samenwerken. In de BeweegBox zitten onder meer letter- en cijfermatten, jongleerballen, dobbelstenen en een balance board. Daarbij horen duidelijke en korte les-instructies en een interactieve themakaart waarmee leraren uitgedaagd worden om helder te krijgen wat het leerdoel is. De themakaart moedigt leraren aan om zelf opdrachten te verzinnen waardoor ze bekwaam worden in deze methodiek. De inspiratiesessies, waar het aanbieden van de BeweegBox deel van uitmaakt, werden enthousiast ontvangen op de deelnemende scholen.

Minor
Hoe nu verder? Van Kann: ‘We merken dat we leraren geïnspireerd hebben. We gaan verder met aanvullen en verfijnen van de materialen en het verspreiden van de BeweegBox onder de scholen. Het onderhouden van een langdurige, gelijkwaardige relatie met de scholen is essentieel. Daarnaast worden de deelnemende scholen ‘authentieke leeromgevingen’ voor onze studenten. Dat betekent dat de studenten van de nieuwe minor ‘Bewegend leren/bewegend curriculum’ straks op de scholen actief met bewegend leren aan de slag gaan. Daarbij staat een probleem van de school zelf centraal. Daardoor blijven we ontwikkelen en brengen we het niveau steeds een stapje hoger. Uiteindelijk gaat het er vooral om dat we leraren laten zien dat bewegend leren goed in te passen is in hun lessen en de kinderen actiever worden.’

Onderzoek
‘Bewegend Curriculum’ is een onderzoek in het kader van TEC for Society. Er zijn lectoren, docenten en studenten bij betrokken van Fontys Sporthogeschool (Sportkunde & ALO) en Fontys Hogeschool Kind & Educatie (Pabo). Basisscholenstichting Salto uit Eindhoven is de externe partner.Het onderzoek is gestart in augustus 2018 en afgerond in januari 2019. In 2019 volgen spin offs. Betrokken onderzoekers zijn: Dave Van Kann, Steven Vos, Anje Ros, Stefan de Beukelaar en Anneke von Heijden.

^{Auteur: Ingrid Oonincx}