Succesverhaal KwilT: samenwerken aan samenredzaamheid
"Mensen doen niet wat ze moeten, ze doen waar ze blij van worden." De uitspraak viel tijdens het KwilT-symposium op woensdag 12 juli in Tilburg, en lijkt exemplarisch voor zowel het project als het evenement. Het symposium markeerde het succesvolle eerste jaar van het KwilT-project, dat zich richt op het bevorderen van samenredzaamheid in de wijk Fatima-oost in Tilburg. Het evenement bracht een divers en boeiend programma aan een ruime vertegenwoordiging van de partnerorganisaties.
Binnen KwilT werken de organisaties Prins Heerlijk, De Wever, TBV Wonen, gemeente Tilburg en Fontys centre of expertise Health samen aan het bevorderen van samenredzaamheid. Net zoals een lappendeken quilt, waar stukken stof samenkomen tot iets moois, brengt project KwilT mensen bij elkaar. KwilT staat daarnaast voor de Tilburgse verbastering van ‘ik wil het’. Met andere woorden: doen waar je blij van wordt!
Positieve gezondheid
Het project laat zien hoe de optelsom van mensen en kwaliteiten kan leiden tot succesvolle gezamenlijke initiatieven. Deze benadering, mede gebaseerd op het concept van positieve gezondheid, vraagt om een brede blik. Zoals Karen van Ruiten, directeur van het Instituut Positive Health en spreker tijdens het symposium, benadrukt: "Het concept positieve gezondheid richt zich op het hele leven.” Ze pleit tegen verkokering en geeft gespreksvoering een centrale rol, ook om weg te blijven van afstand te bewaren van meten op basis van cijfers. “Mensen bouwen veerkracht op uit de energie die ze halen uit positieve ervaringen. Dat is wetenschap die we uitsluitend opdoen door met elkaar in gesprek te gaan.”
Onderzoek en studenten
Alle betrokkenen merken dat KwilT een belangrijke bijdrage levert aan het bevorderen van samenredzaamheid en positieve gezondheid in de wijk Fatima. Maar hoe maak die impact tastbaar, zichtbaar, meetbaar? Het antwoord is zowel simpel als uiterst divers: door het doen van onderzoek. Daarbij spelen studenten op allerlei manieren een belangrijke rol. Zo onderzochten Michelle Bliek en Sybe Vissers van Tilburg University op welke manier het KwilT-netwerk meerwaarde biedt, die individuele partijen zelf niet kunnen bewerkstelligen.
Sybe licht toe: “We ontdekten dat er al een vertrouwensbasis bestond tussen partners uit de strategische en tactische lagen, vanuit eerdere samenwerkingen en het Tilburgse ‘ons-kent-ons-circuit’. Die verbinding had een positieve uitstraling, we zagen dat het vertrouwen doorsijpelde naar beneden. Ook professionals op operationeel niveau gingen vrij vlot in vertrouwen en met veerkracht met elkaar om.”
Effect zien
Een andere onderzoeksvraag luidde: wat drijft organisaties om actief te blijven in dit netwerk? De formele en informele momenten van samenkomst bleken belangrijk voor het gevoel van verbinding, dat weer leidde tot vertrouwen, autonomie en middelendeling. Maar de belangrijkste drijfveer om in het netwerk te blijven, zijn de resultaten. Michelle haalt een uitspraak aan van een KwilT-medewerker: “Ik heb maar één intentie, dat is effect zien bij kwetsbare ouderen.”
Ella Buijze, directeur van Prins Heerlijk, benoemt de meerwaarde van samenwerking met het Fontys centre of expertise Health. Het centre initieert onderzoek binnen het KwilT-netwerk, waaraan onderzoekers en studenten van de hogescholen Fontys en Avans meewerken. Ella: “Die samenwerking zorgt ervoor dat KwilT een echte learning community is geworden, waar volop nieuwe kennis wordt binnengebracht en ontstaat. Hulde aan alle studenten, ook die van Prins Heerlijk. Ze hebben allemaal op hun eigen wijze een onmisbare inbreng.”
Onderzoek helpt impact zichtbaar maken, ook KwilT-projectleider Dick Sier legt er nadruk op. “Onderzoekers en studenten storten zich binnen KwilT op tal van onderwerpen. We hebben al onderzoek gedaan naar beweging bij ouderen, vraagverlegenheid, sociale cohesie en deskundigheidsbevordering rondom dementie. En we zijn nog lang niet klaar!” De bezoekers nemen een duik in drie onderzoeksprojecten. Twee Fontysstudenten en de buurtverbinder begeleiden korte workshops over de projecten De Goede Buur, conversatievaardigheden en onderzoek naar contacten en sociale samenhang.
Fikkie en de buurtverbinder
Tenslotte vertelt Fontys onderzoeksleider Hélène van den Nieuwenhoff over de grotere maatschappelijke mechanismen. Oftewel: hoe kan KwilT door het stimuleren van eigen kracht, verbinding en het bieden van hulpbronnen, een samenredzame buurt bevorderen? Om dat duidelijk te maken neemt Hélène de aanwezigen mee in het verhaal over hondje Fikkie en zijn hulpbehoevende baas. Fikkie staat synoniem voor KwilT: hij brengt mensen op de been en hij verbindt.
Fontysonderzoeker en marketeer Bart van Bezooijen doet onderzoek naar de economische impact van KwilT. Hij neemt de sociaal-economische waarde van een buurtverbinder onder de loep en gaat in op de mkba, de maatschappelijke kosten-batenanalyse. Bart legt uit: “Het is duidelijk is dat je niet alles in geld kunt uitdrukken, maar dat kan wel in tastbare resultaten. Een voorbeeld van zo’n resultaat is een groter netwerk van belanghebbenden. Een buurtverbinder brengt zo’n ruimer netwerk teweeg, met meer bewoners, professionals en organisaties. Een buurtverbinder is in feite een community-ontwikkelaar.”
Toekomst
KwilT wil nog jaren vooruit en het symposium liet zien hoeveel bezieling er is ontstaan rondom de kracht van gemeenschapszin en de kracht van ‘doen waar je blij van wordt’, die voor alle betrokkenen lijkt op te gaan. Als het aan de partners ligt, leveren zij ook in de toekomst graag nog hun bijdrage aan het bevorderen van samenredzaamheid en positieve gezondheid in Fatima-oost. Wat betreft het lopende onderzoek levert onderzoeksleider Hélène van den Nieuwenhoff begin 2024 de resultaten op.
Meer weten over de onderzoeken die het centre of expertise Health binnen KwilT initieert? Bekijk de website.
