Studenten begeleiden bij essentiële vraagstukken met bildung
Hoe kun je als opleiding een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van studenten die verdergaat dan alleen het vak waarvoor je opleidt? Die vraag stond centraal tijdens de eerste netwerkbijeenkomst ‘Bildung binnen Fontys’ in de Witte Dame in Eindhoven.
Tja, leg het maar eens uit: wat is bildung precies? Een eenduidige definitie van het begrip is er niet. Waar houdt het netwerk zich dan mee bezig? “We onderzoeken met elkaar hoe we studenten kunnen begeleiden op hun pad naar volwassenheid. Hoe kun je daaraan bijdragen binnen je opleiding?”, aldus Brechje Schouten.
Schouten is clusterexpert onderwijsontwikkeling in het programma Studiesucces en één van de initiatiefnemers van het bildungnetwerk, dat inmiddels 36 leden telt. Zij noemt het essentieel dat Fontys met bildung aan de slag gaat. “Als mens ontwikkel en groei je in de breedste zin van het woord. We willen studenten daarbij helpen. Dat die weet wie hij of zij is, wat zijn of haar sterktes en zwaktes zijn.”
Fontys for Society
Het bildungnetwerk werkt in het verlengde van de nieuwe strategie ‘Fontys for Society’. “De bildungverdieping daarbij is dat het niet alleen gaat over het exploiteren van je mogelijkheden en talenten, maar dat je zelf een keuze hebt in hoe je die talenten in de samenleving gaat inzetten”, aldus Karin Verouden, netwerklid en lid van de expertgroep Inclusie en Bildung. “Dan kom je uit bij het ethos van het geheel. Hoe ga je daar mee om? In een groter geheel: wat is goed voor de wereld?”
Tijdens de netwerkbijeenkomst discussieerden een kleine twintig deelnemers volop over de manier hoe opleiding hun studenten kunnen helpen bij deze bewustwording. Dat begon met een lezing van organisatiecoach en leiderschapstrainer Jacky van de Goor. Zij promoveerde in februari op een onderzoek naar zingeving. “Wie ben ik, hoe sta ik in de wereld, en waar wil ik aan bijdragen?”, duidde Van de Goor haar onderzoek.
Bildungnetwerk
Het bildungnetwerk van Fontys is voortgekomen uit een kenniskring over bildung met lector Wouter Sanders. Schouten: “Toen die kenniskring anderhalf jaar geleden stopte, stopte op Fontys-niveau ook het elkaar zien en weten wat er op dat vlak gebeurt. Wij hebben toen dit thema geadopteerd omdat het één van belangrijke pijlers binnen het werken aan studiesucces is. Met Fontys for Society is de tijd er ook rijp voor om hierover met elkaar in gesprek te gaan.”
Elke medewerker die graag onderzoekt hoe bildung voor de eigen hogeschool van betekenis kan zijn, is welkom in het netwerk. “Het is de bedoeling dat we een paar keer per jaar dit soort bijeenkomsten houden. Ook proberen we verschillende Fontys-medewerkers van één instituut aan elkaar te koppelen die hier mee bezig zijn maar die dat niet van elkaar weten. Samen sta je sterker.”
Tuurlijk, kritiek is er ook. Bildung zou navelstaarderij zijn. Arno Kierkels, mede-organisator van de netwerkbijeenkomst, kent die kritiek. “Daarom zit ik hier met de mindset: wat gaan we precies doen? Dat in plaats van achter het bureau onderzoek doen en dan kijken wat er uitkomt”, zei de docent Sociale Studies aan de gelijknamige Fontys-hogeschool. “Het moet landen bij de mensen in de verschillende instituten die daar een gevoel bij hebben. Daarvandaan moet er daadwerkelijk iets mee gedaan worden.”
Schouten: “Onze netwerkleden kunnen hier ontdekken wat ze kunnen meepikken voor zichzelf en de opleiding. We horen elkaars verhalen aan, spuien ideeën en helpen elkaar. We proberen een beweging te creëren waardoor de rest er op den duur niet meer omheen kan. Dat Fontys-medewerkers gaan zeggen: logisch dat we hiermee iets gaan doen.”
| Studenten klankbordsessie Bildung dinsdag 14 december 2021 Op dinsdag 14 december tussen 15.00 en 17.00 uur organiseert de expertgroep Bildung een studentenklankbordsessie rondom het onderwerp bildung. In die twee uur gaan we graag met studenten in gesprek over wat we zouden kunnen doen om bildung beter te integreren in het onderwijs? Ken/ben jij die student die hier graag over mee wil praten, meld je dan nu aan via Arno Kierkels. Meer informatie en aanmelden netwerk Bildung Wil je op de hoogte gehouden worden van de initiatieven die we ontplooien rondom bildung binnen Fontys? Heb je zelf ideeen over hoe je hiermee aan de slag kunt gaan? Meld je dan aan voor het netwerk Bildung via Brechje Schouten of kijk op fontys.nl/bildung. De volgende netwerkbijeenkomst vindt plaats op dinsdag 25 januari van 15.00 - 17.00 uur. |
‘Breng de betekenisvolle ontmoeting terug’
Organisatiecoach Jacky van de Goor, die dit jaar promoveerde op een onderzoek naar zingeving, stelt dat die zingeving op de werkvloer in veel gevallen naar de achtergrond verdwenen is. “We zitten in een wereld die gericht is op systemen, structuren, inregelen, verantwoorden. Het moet allemaal snel. De valkuil is dat je je verliest in die realiteit. Je moet nu eenmaal voldoen aan regels en systemen, dus dat is het eerste dat aandacht krijgt. Daardoor holt het vak uit, en raken mensen de verbinding kwijt: met elkaar en met de opgave waar ze voor staan.”
Ze constateert dat steeds meer mensen zich verliezen in hun professionele wereld. “Je ziet ook dat steeds meer jonge afgestudeerde mensen een burnout krijgen. Daarom is het heel belangrijk dat studenten beseffen hoe ze in de wereld staan en wat er voor hen werkelijk toe doet. Dat is een soort anker. Het kan voorkomen dat je wordt meegesleurd in de waan van je werk.”
“Ik denk dat dit besef essentieel is. Zeker in de beroepen waarin mensen worden opgeleid om met mensen te werken, om bij te dragen aan gezondheid, welzijn en groei van een ander. Welke impact heb je in je werk en welke impact wil je daar achterlaten? Heb je de ander echt gezien en ontmoet? Dat zie ik als een maatschappelijke opgave. Om juist de betekenisvolle ontmoeting terug te brengen. Het is ook een keus. Het hoeft niet eens extra tijd te kosten. Hoe doe je de dingen die je doet?”
‘Veel medewerkers willen iets met bildung doen’
Arno Kierkels, docent aan de Fontys Hogeschool Sociale Studies, verwacht dat bildung op termijn binnen Fontys omarmd zal worden. “De kenniskring die hiervoor met bildung actief was, constateerde al dat heel veel medewerkers er iets mee willen doen”, zegt hij. “Wel heeft iedereen een andere invulling van het vage containerbegrip dat bildung is.”
Misschien moet je daarom toe naar een handzaam ‘gereedschapkistje’, zo suggereert hij. “Met werkvormen die je als het ware meedraagt. En dat wij dat voor de rest van de Fontys-collega’s in samenspraak samenstellen en daarna overal gaat landen. Het moet natuurlijk wel geborgd worden. Dat is een spannend iets.”
Bildung is zeker ook in zijn hogeschool essentieel, stelt hij. “Ik leid sociaal werkers op. Onze studenten komen straks in een werkveld dat totaal weerbarstig is. Als zij daarin sterker staan, kunnen ze die weerbarstigheid beter aan. En ik denk dat je een sterker persoon wordt door goed te luisteren naar de ander en diens opvattingen. Dat is als sociaal werker essentieel.”