Robots bepalen de discussie bij Fontys TEC Talks

FotoFluvius-NightOfTheNerdsPresentaties-20190521-018

Terwijl de achtergrondgeluiden een enerverende Night of the Nerds doen vermoeden, geven een zaal verder vijf sprekers met hun TEC-talks een impressie van het door Fontys omarmde thema Technology, Entrepreneurship and Creativity. “Dit gaat niet alleen over technologie, maar vooral over het belang ervan voor de maatschappij”, zegt Rens van der Vorst bij zijn introductie. “Dit zijn de verhalen over een zinvol bestaan dankzij technologie. Allemaal mindblowing.” Met één allesoverheersend thema: de rol van robots. Want ja, die zijn nu eenmaal allesoverheersend, zo blijkt ook uit de expositie van Night of the Nerds in de aanpalende zaal. En waar ze het nog niet zijn, worden ze het heel snel, daar laten de vijf TEC-talkers geen misverstand over bestaan. Fontys TEC Talks is onderdeel van Night of the Nerds tijdens Dutch Technology Week.

Slimme luizen in de digitale pels 
Danielle Arets leidt het lectoraat Innovatie en Verantwoorde Journalistiek van Fontys Hogeschool voor Journalistiek (FHJ). Haar boodschap gaat vooral in op het herkennen van de bronnen voor dis- en mal-information: veelal bewust verspreide onzin of ‘alternatieve waarheden’. Op dit moment zit daar nog vooral een menselijke hand achter, maar meer en meer zal het ook via Artificial Intelligence of robots geproduceerd gaan worden. Arets wil daartegen op haar eigen FHJ een groep “slimme luizen in de digitale pels” opleiden, maar weet ook dat dat niet genoeg is. “Als burgers moeten we bewuster worden van het gevaar. Mediawijzer worden, meer vertrouwde nieuwsmerken omarmen – en bereid zijn daarvoor te betalen. Tegen al die trollen zouden we een leger aan elfjes moeten zetten, zoals in Litouwen al gebeurt.” Een angst heeft ze ook: “Digitale geletterdheid wordt allesbepalend. Er zou daarom wel eens een nieuwe maatschappelijke scheiding kunnen ontstaan, tussen de mensen die zo digitaal geletterd zijn dat ze het zich kunnen veroorloven om geregeld offline te gaan en de mensen voor wie dat niet geldt. Juist die laatste groep, de maatschappelijk zwakkeren, gaan daardoor het onderspit delven.”

Vorm een team met je robotcollega
Waar Arets haar hoop vestigt op vertrouwde nieuwsmerken, is Marijke Bergman (Fontys Hogeschool of HRM en Psychologie) vooral gefocust op het vertrouwen tussen mens en robot. “Interactie met robots is vaak lastig, veel mensen voelen zich geïntimideerd.” Hoe zorgen we er nu voor dat het prettig is om zo’n machinale collega te krijgen? “Dat begint al met de introductie. Wat is zijn rol, pakt-ie mijn baan in, gaat dat apparaat bepalen hoe ik mijn werk moet doen?” Nee, just niet, zegt ze. “Het komt erop aan een team te vormen; je moet die robot-collega snappen, maar omgekeerd geldt hetzelfde. Essentieel is om de robot te vertrouwen, eigenlijk net als bij mensen die samenwerken.” En waar veel mensen voor hun baan vrezen bij de komst van robots, wijst Bergman ook op de nieuwe mogelijkheden: “De nieuwe generatie kan gewoon robot-choreograaf worden. Of emotional engineer. Kansen genoeg.”

Een pizzabakspel op de ipad 
Bas Dirkson, CEO van Windtales, gebruikt zijn moment op het podium vooral voor een toelichting op nut, noodzaak en risico’s van serious games. Flight simulators, de tovertafel voor dementerende bejaarden en een dienst als squla zijn voor Dirkson duidelijke voorbeelden van nuttige of zelfs noodzakelijke toepassingen. Medewerkers van Albert Heijn die beloond worden voor de hoeveelheid verkochte broden zijn ongemerkt ook bezig met een serious game, maar buiten het commerciële nut is ook het risico wel duidelijker. 

Zelf heeft Dirkson zich gericht op de gezondheidszorg. “Wij maken een game voor heel jonge longpatiënten, kinderen van rond de 3 jaar oud die zelf nog niet in staat zijn een longfunctietest te blazen.” De oplossing van Windtales? Een pizzabakspel op de ipad, waarbij aan het eind heel goed geblazen moet worden om de pizza wat af te laten koelen. De verzekeraars zijn nog niet klaar voor een volledige vergoeding van zijn app, maar Dirkson is al erg blij met de innovatiesubsidie uit die hoek.

Verkennen van de mogelijkheden
Geert Jan van Ouwendorp (Fontys Hogeschool ICT) noemt zichzelf voice-knutselaar. Hij laat enkele van zijn experimenten zien, die grotendeels met hulp van de slimme praatpaal Google Voice tot stand kwamen. Van opdrachtnemer voor het aan- en uitzetten van zijn lampen, zijn muziek en zijn beamer, ging het via gezamenlijk associëren met woorden naar een brainstormbot. “Waarom? Gewoon, omdat het kan. Het gaat mij om het verkennen van de mogelijkheden, we zien later wel wat daarvan blijft beklijven.” Van Ouwendorp geeft eerlijk toe dat de grote belofte van Google Voice, Amazon en soortgenoten nog niet echt is uitgekomen. “Voice moet zijn eigen nuttige context nog creëren. In de tussentijd: let’s have some fun and do crazy shit.”

Appen is de norm
Als laatste op het podium mag Rens van der Vorst (Hoofd IT Innovatie en Technofilosoof) laten zien hoe verslavend onze smartphone is. “Appen is de norm geworden, zoals vroeger roken ook de norm was. En beide zijn even verslavend.” Van der Vorst vertelt over dat moment waarop hem werd gevraagd in een whatsappgroep te komen, maar hij antwoordde geen whatsappgebruiker te zijn. “Toen ik dat zei? Doodse stilte. En vervolgens onbegrip en zelfs twijfel of ik wel helemaal serieus te nemen was. De grote vraag voor mij is nu of we iets kunnen leren van de geschiedenis van het roken om te weten te komen hoe we wat minder verslaafd kunnen worden aan het appen.”

Een van de belangrijkste bevindingen van zijn onderzoek is dat er een “hook” is die zowel bij rokers als bij appers de verslaving bepaalt. “Er is een trigger die een actie veroorzaakt om een beloning te krijgen. Die beloning – die je niet altijd krijgt, dat is net het geniepige – zorgt voor een nieuwe investering waardoor er vervolgens weer een nieuwe trigger kan komen. En zo gaat dat constant rond, het is extreem lastig om daar uit te ontsnappen.”

Prachtige projecten
Vervolgens is het weer tijd voor de echte robots. Waar in de middag nog 5000 schreeuwende kinderen van innovatie naar innovatie renden, onder meer langs de Fontystrack, is de stilte inmiddels weergekeerd. Night of the Nerds blijft een feest waaraan bedrijven als Vanderlande, VDL en ASML een belangrijke bijdrage leveren, maar waar vooral de diverse Fontysprojecten de sfeer van Technology, Entrepreneurship & Creativity weergeven. “Prachtige projecten waaraan onze studenten en docenten hard hebben gewerkt”, zegt bestuursvoorzitter Nienke Meijer.

Auteur: Bart Brouwers / bewerkt door René Luijendijk