Studentenonderzoek naar energietransitie regionale bedrijfsterreinen

IMG_2636-1004x669

Regionale bedrijventerreinen kunnen een grote rol spelen bij het halen van de klimaatdoelstellingen van de overheid. Zo’n 60 procent van de bedrijfsgebouwen zijn bijvoorbeeld geschikt voor de plaatsing van zonnepanelen op het dak. Als dat in 20 procent van de gevallen ook daadwerkelijk gebeurt, dan scheelt dat jaarlijks ruim 5000 ton aan CO2-uitstoot. Dat betoogde Jacko d’ Agnolo -projectmanager innovatie en duurzaamheid bij de stichting Ondernemend Venlo– gisteren bij de kickoff van een onderzoeksproject van Fontys Hogescholen op het bedrijventerrein Spikweien in Venlo. In dit project ontwikkelen studenten energiebesparingsscenario’s voor het bedrijventerrein, modelleren die in een bestaand simulatiespel Cities: Skylines en trainen professionals om het spel uiteindelijk te spelen. Doel van het onderzoek is om handelingsperspectief bieden aan bedrijventerreinen met verduurzamingsambities door inzet van serious gaming.

Het idee om bedrijventerreinen te modelleren in een game en circulaire scenario’s hierin te simuleren ontstond bij projectleider Dankeld Vanmeenen tijdens gesprekken met zijn gamende broertje en zonen. Hij schakelde vervolgens met Fontys-lector Cees-Jan Pen en een aantal collega’s – die nu ook meedoen in het project – en zij waren allen direct enthousiast. Er bleek onderbouwing te vinden in experimenten in Finland en de VS voor het uiteindelijke doel: het ontwikkelen van de circulaire competenties systeemdenken en scenariodenken bij professionals die betrokken zijn bij besluitvorming rondom het circulariseren van bedrijventerreinen.

‘We vinden het lastig om 20 jaar vooruit te kijken’ zei Martijn Stas van de gemeente Venlo bij de kick-off. ‘Dat is inderdaad zo en daarmee is het een bevestiging voor ons dat we op de goede weg zijn om te helpen de systeemimpact van complexe circulaire keuzes te overzien,’ geeft Vanmeenen aan. ‘We gaan nu scenario’s ontwikkelen met multidisciplinaire studententeams van de minor Circulaire Economie en de minor DAS van Applied Science. Ondertussen begint een afstudeerder van ICT met het nabouwen van Spikweien in de game en het onderzoeken hoe parameters rondom ons eerste thema energie in de game kunnen landen. Daarna start een team van de minor Game Design and Technology met het modelleren van de scenario’s in de game en het trainen van de spelers. We zien het echt als een multidisciplinair onderzoek en het is heel fijn dat we vanuit verschillende opleidingen samen dit onderzoek vormgeven’.

Complete steden bouwen 
Er zijn zo’n 1300 ondernemingen uit Venlo en omgeving aangesloten bij Ondernemend Venlo. In Lomm willen de ondernemers op het businesspark samen met de gemeente Venlo bekijken op welke manier daar de energietransitie kan verlopen. Ook willen ze weten op welke manieren het gebied kan worden voorbereid op de gevolgen van de klimaatveranderingen en welke effecten die voorgenomen maatregelen kunnen hebben. Daarvoor bouwen de studenten het bedrijventerrein in Lomm en de directe omgeving in het spel ‘Cities: Skylines’ na.

Wouter Sluis-Thiescheffer, senior onderzoeker aan Fontys Hogeschool ICT: ' Je kunt daarin complete steden naar jouw eigen inzicht bouwen. In ons geval gebruiken we het op een heel serieuze manier. Het komt erop neer dat we de uitkomsten van ons onderzoek niet in woorden verpakken of in 'artist impressions’, maar dat je door middel van dit spel laat zien wat de impact is van de voorgenomen maatregelen. In dit geval wat de gevolgen zijn voor de gemeente Venlo, het bedrijventerrein en de ondernemers.'

Realistische scenario’s
Om die toekomst van Spikweien en de andere bedrijfsterreinen in Venlo letterlijk in beeld te brengen, moeten de studenten eerst een enorme hoeveelheid gegevens verzamelen en verwerken. Al die gegevens moeten uiteindelijk tot realistische scenario’s leiden in het spel. 'In principe kunnen we heel Venlo zo nabouwen', vertelt Sluis-Tiescheffer. 'Het mooie is dat je met dit spel vrij ver in de toekomst kunt kijken. Je past de parameters op het gebied van energie, waterhuishouding en andere zaken naar je eigen idee aan en je laat de tijd in het spel twintig jaar draaien. Dan zie je wat de gevolgen zijn.'

Projectleider Dankeld Vanmeenen vult aan: ‘We gaan het spel spelen met ondernemers, parkmanagers en beleidsadviseurs van de gemeente Venlo. Als het lukt, willen we ook eens wat scenario’s voorleggen aan hardcore gamers’. En lachend ‘Ja precies, die uit die filmpjes waar onze kinderen zo graag naar kijken!’

Energiebeleid
Het businesspark Spikweien stamt uit de jaren zestig. Momenteel werken daar zo’n 800 mensen die afkomstig zijn uit de wijde regio rond Venlo. De ondernemingen zijn voor een groot deel internationaal georiënteerd. Al vanaf de jaren tachtig proberen ondernemers duurzaamheidsprojecten van de grond te krijgen. Dat is tot dusver om diverse redenen niet gelukt.

Volgens D’Agnolo is er op dit moment ook geen doordacht energiebeleid voor deze regionale bedrijfsterreinen. 'De overheid kijkt bij de energietransitie wel naar de grote gebieden als Chemelot en Botlek. Maar de 4000 kleine parken zijn voor de overheid een witte vlek. Terwijl daar een enorme potentie ligt.'

‘Experimenteerstatus aanvragen’
De doelstelling van het project zijn ambitieus. Er moet uiteindelijk een aantal demonstratieprojecten worden opgezet. Dat kan variëren van het opzetten van een zogeheten ‘smart grid’ voor optimaal gebruik van de op het terrein beschikbare energie, tot een proefproject voor het opslaan van warmte en stroom. Het is de bedoeling dat de in dit project door de studenten van Fontys ontwikkelde methodieken en technieken straks ook gebruikt kunnen worden voor de verduurzaming van andere bedrijfsterreinen in Nederland.

Een robot krijgt geen corona
Het onderzoek valt binnen het project 'Veerkrachtige maa(k)twerklandschappen' wat vanuit het Fontys Expertisecentrum HTSM onderzoek 'Een robot krijgt geen corona' gefinancierd wordt en door diverse lectoraten van Fontys, onder leiding van docent onderzoeker Circulaire Transitie Dankeld Vanmeenen van Fontys uitgevoerd wordt. Het doel van het project 'Veerkrachtige maa(k)twerklandschappen' is om handelingsperspectief bieden aan bedrijventerreinen met verduurzamingsambities door inzet van serious gaming. Zo ontstaat inzicht in de impact op ‘het bedrijventerrein als systeem’ en kunnen de daarop gevestigde bedrijven meer futureproof gemaakt worden, voortbordurend op het advies van Brabant Advies.

Meer informatie is te vinden op fontys.nl/coehtsm. Voor vragen kan contact opgenomen worden met projectleider Dankeld Vanmeenen.

_{Auteur: Michelle Breemans}