Een paspoort om de circulaire economie van batterijen te bevorderen
Om de veiligheid en duurzaamheid van batterijen op de EU-markt gedurende hun hele levenscyclus te waarborgen, heeft de Europese Commissie een nieuwe batterijverordening opgesteld. Als eerste resultaat van deze verordening moet over een jaar de koolstofvoetafdruk van elke productielocatie door een derde partij worden geverifieerd en online openbaar toegankelijk zijn. Maar dat is nog maar het begin van een groter proces. De belangrijkste blikvanger is het batterijpaspoort: tegen 2026 is voor alle EV- en industriële batterijen op de EU-markt een dergelijk document vereist. Elke batterij krijgt een QR-code waarop informatie wordt verzameld over de koolstofimpact, de elektrochemische prestaties en de duurzaamheidsclassificatie.
Een van de laatste sessies tijdens de Automotive Week ging in op de impact van de nieuwe EU-batterijregelgeving. Het paspoort, de assemblagemethoden en de recyclingopties maakten deel uit van de discussie.
De panelleden:
Janet Kes (Manager Batterijen & Kwaliteitsborging, Auto Recycling Nederland)
Henk Jan Bergveld (Fellow/Senior Director NXP, deeltijd hoogleraar TU/e)
René Vounckx (CTO, VDL Nedcar)
Steven Wilkins (Senior Research Scientist, TNO, Assistent Professor, TU/e)
Hoewel de meeste belanghebbenden de noodzaak van regulering en documentatie wel inzien, is er ook enige aarzeling over de vraag of de onderliggende doelen met een paspoort wel worden bereikt en over de geloofwaardigheid ervan. Voor al die mensen had Steven Wilkins van TNO goed nieuws. “TNO en anderen hebben gewerkt aan blockchain en smart contracts voor gemeenschappelijke open data en aan algoritmen en testmethoden om de parameters te verifiëren, zodat we kunnen vertrouwen op wat er in het paspoort staat.” Deze parameters zullen straks vast en zeker de financiële waarde van het batterijpakket beïnvloeden, waarschuwt Wilkins alvast.
Het complete waardebereik
De parameters bestrijken het hele waardebereik van een batterijpakket: ze gaan over aspecten als capaciteit, vermogen, efficiëntie, koelvraag, ontladingssnelheden en elektrochemische impedantie. Ook houdt het paspoort de productiedata, de energiedoorvoer en de capaciteitsdoorvoer bij. Tijdens de complete levensduur van de batterij blijft het bedrijf dat hem op de markt brengt verantwoordelijk. “Dit vereist coördinatie tussen celproducenten, moduleproducenten, batterijproducenten, OEM’s in de automobielsector en bedrijven die batterijen onderhouden, opknappen en hergebruiken.”
Dit betekent dat elke batterij van de wieg tot het graf zal moeten worden gevolgd, vult Henk Jan Bergveld van NXP aan. “Het doel van dit alles is om recycling en hergebruik van schaarse materialen te garanderen. Het betekent ook dat het paspoort moet worden vernieuwd wanneer de batterij overgaat van zijn eerste toepassing naar zijn volgende leven.” Dit gaat gepaard met een hoop uitdagingen. “Om er een paar te noemen: een batterijbeheersysteem bestaat uit vele onderdelen, met de intelligentie en opslag soms op verschillende locaties. Ook moet je kijken naar de beveiliging vanwege vertrouwelijkheid, autorisatie, authenticatie en sabotagebestendigheid. Tenslotte kan het hergebruik van een batterij in nieuwe omstandigheden soms echt ingewikeld zijn.”
Binnen Nederland wil VDL de marktleider worden voor batterijen in lage volumes en hoge complexiteit. René Vounckx legt uit dat VDL’s eerste stappen op batterijgebied de ideale basis vormen voor zo’n ambitie. De volgende stappen omvatten het opbouwen van een state-of-the-art technologie, het uitbreiden van de expertise en het verwerven van een sterke reputatie op het gebied van batterijassemblage. “Om dat te bereiken zal bij VDL Nedcar in Born een speciale hal voor batterijprojecten in gebruik worden genomen. Van daaruit zullen we meer projecten starten die extra mogelijkheden bieden om onze expertise verder te ontwikkelen.” Ontwerpen voor ontmanteling en automatische recycling gaan deel uitmaken van die inspanning, voegt Vounckx eraan toe. “Onze innovatiekwaliteiten zijn de komende vijf jaar meer dan ooit nodig.”
Milieu en economie
Het batterijpaspoort zal helpen om de ideale situatie te bereiken, verwacht Vounckx. “Voor het eerst krijgen we een wetgeving voor de circulaire economie die de hele levenscyclus van een product omvat – deze aanpak is goed voor zowel het milieu als de economie. De maatregelen leveren de consument veel voordeel op: batterijen zullen daardoor niet alleen goed werken, maar ook veiliger en gemakkelijker te verwijderen zijn. Het algemene doel is een sterkere EU-recyclingindustrie op te bouwen, met name voor lithium, dat de komende decennia cruciaal is voor onze energietransitie en strategische autonomie. Deze maatregelen kunnen een benchmark worden voor de hele mondiale batterijmarkt.”
Auto Recycling Nederland is al jaren verantwoordelijk voor de recycling van auto’s. Vanaf nu gaat de organisatie zich ook bezighouden met de recycling van batterijen. “En het batterijpaspoort wordt onze leidraad”, zegt Janet Kes. Met het paspoort in aantocht, heeft Kes de recyclingdoelstellingen voor 2027 al opgesteld. Tegen die tijd moet 90% van het kobalt, koper, nikkel en lood worden teruggewonnen, en 50% van alle lithium. “Urban mining is nog geen vervanging voor import, maar het voelt wel als een extra bron voor kritische materialen.”
Ket ziet ook uitdagingen: “De verantwoordelijkheid van de producent voor herproductie, reparatie en tweede gebruik zal tot nieuwe en felle discussies leiden. Als je het repareert, ben je de nieuwe verantwoordelijke partij. Dit zal de houding van alle belanghebbenden in de waardeketen van batterijen beïnvloeden.”
Lees meer nieuws op Innovation Origins.