De podotherapeut: specialist én casemanager
‘Dit is dé studie voor wie een cliënt van a tot z wil begeleiden.’ Aan het woord is Jorik Bos, docent Podotherapie bij Fontys Paramedisch. Hij doet niets liever dan zijn kennis, ervaring en liefde voor zijn vak delen met studenten.
Jorik begon zijn carrière als podotherapeut. Dat hij toch docent zou worden, was misschien wel voorbestemd: ‘Ik kom uit een nest van onderwijzers en leg graag anderen iets uit. Dat geeft zeker bij deze opleiding veel voldoening. Er is een groeiende vraag naar podotherapeuten in Nederland én het vak is sterk in ontwikkeling. Dat biedt veel kansen en uitdagingen en daar houd ik van.’
Gevarieerd vakgebied
Maar podotherapie: dat is toch alleen iets met voeten? ‘Dat denken veel mensen! Nee, het is veel meer dan dat. Podotherapeuten onderzoeken, behandelen en voorkomen klachten aan voeten, enkels, knieën, bekken en/of rug. We kijken dus naar het hele houdings- en bewegingsapparaat. Een been dat net iets langer is dan het andere, blessures of klachten aan de voet, een zere knie tot aan de lage rug toe. We doen wat nodig is om dat te verhelpen. Van preventie tot wondbehandeling. Dat kan zijn met een inlay zoals een zooltje, met advies voor andere schoenen of aanpassingen van schoenen, maar ook met oefeningen om spiergroepen te trainen, bijvoorbeeld bij een disbalans. Daarnaast fungeert een podotherapeut als casemanager: wij zijn als specialist in de lead en eerste aanspreekpunt als er meerdere oorzaken zijn voor problemen in hetzelfde gebied. We werken daarvoor met veel verschillende disciplines samen. Zoals fysiotherapeuten, pedicures, orthopeden en chirurgie. Een heel gevarieerd vakgebied dus.’
Technologie, onderbouwing en preventie
De kern van het werk van een podotherapeut blijft het helpen van mensen, maar de manier waarop is aan het veranderen. Jorik legt uit: ‘Alleen al door de technologische ontwikkelingen. Vroeger maakten we een afdruk van de onderkant van een voet. Nu werkt bijna iedereen met scanners. Vaak zijn daar ook 3D-scanners aan gekoppeld waarmee sommige hulpmiddelen gelijk kunnen worden geprint. Daarnaast werken we ook steeds meer aan de onderbouwing van onze methoden. Ofwel evidence based practice. Dat betekent dat we ook veel meer onderzoeken uitvoeren in de praktijk en in de opleidingen. Tot slot is er bijna vanzelfsprekend de groeiende aandacht voor preventie. Dat is hard nodig: we vergrijzen, bewegen minder, eten ongezonder. Dat gaat ergens bijten, want de zorg is al duur genoeg. Nu de noodzaak groter wordt, is het dus aan ons allemaal om gezonder te blijven. Vroeger was gezondheid de afwezigheid van ziekte. Voor mij betekent het dat ik me goed voel, zowel fysiek als mentaal. Goed kunnen bewegen hoort daarbij. Daar dragen we als podotherapeuten aan bij.’
Groeiende vraag
Jorik is dus blij met elke student die de stap naar het vak zet. ‘Juist vanwege onze brede rol, is er steeds meer vraag naar podotherapeuten. We zien dus bijvoorbeeld aanwas vanuit de hoek van fysiotherapie. Het aanbod fysiotherapeuten overstijgt de vraag en met deze studie verbreden ze hun werkterrein. Ook pedicures kiezen nogal eens voor deze studie. Deze deeltijdopleiding is voor hen een logische keuze als ze willen doorleren. Maar we hebben op dit moment ook een bewegingswetenschapper die de opleiding volgt om de praktische kant van het vak te leren, zodat hij/zij meer inzicht heeft in bijvoorbeeld ganganalyse. Overigens hebben de huidige deeltijd- en voltijdopleiding tegenwoordig hetzelfde curriculum ofwel aanbod aan vakken. Op dinsdag zitten de studenten zelfs bij elkaar in een ruimte. De opleidingen duren ook even lang. Het grote verschil is dat deeltijders vanaf het eerste jaar een werkplek in een podotherapeutische praktijk moeten hebben om praktische vaardigheden op te doen.
Samen ontwikkelen
Een stagiair haalt niet alleen iets, die brengt ook veel, benadrukt Jorik. ‘Elke stagebegeleider koppelt terug: de stagiair heeft me scherper gemaakt. Allereerst door de frisse ideeën. Maar ook doordat studenten je bevragen waarom je dingen doet zoals je ze doet. En studenten komen natuurlijk vaak in aanraking met de laatste nieuwe ontwikkelingen. Zo is er vaak een supermooie wisselwerking tussen student en beroepsbeoefenaar, waar iedereen van profiteert. Het is dé manier om samen te blijven innoveren en ontwikkelen. Zelf doe ik dat door het lezen van literatuur, het volgen van wetenschappelijke ontwikkelingen en het bijwonen van congressen. Maar ook door contacten met de beroepspraktijk en de aangrenzende disciplines. Daar biedt Fontys ook opleidingen voor: we zitten met een aantal paramedische opleidingen bij elkaar. Dat is prettig, we hebben korte lijnen om elkaar op de hoogte te houden van wat er in onze vakgebieden gebeurt.’
Trots
Mocht je twijfelen over deze studie, dan haalt Jorik je graag over. ‘Podotherapie is dé studie voor wie binnen de gezondheidszorg een functie zoekt waarbij hij of zij de cliënt van a tot z mag begeleiden. Van onderzoek tot uiteindelijke behandeling. In andere vakgebieden zie je vaker een afgebakende behandelopdracht, wij mogen het probleem analyseren, de oorzaken ontdekken, de oplossingen bedenken en de cliënt daarin helemaal volgen. Daar is meer voor nodig dan alleen technologische hulpmiddelen. Je moet parate kennis hebben en het klinisch redeneren beheersen. Je moet snappen hoe het lichaam van je cliënt in elkaar steekt en dan zo effectief mogelijk de technologie inzetten om te onderzoeken en oplossing te vinden. Nee, dat is zeker niet altijd eenvoudig. En juist daarin zit voor mij de uitdaging. Ik word er blij van als ik een student kan helpen om stappen te zetten in de goede richting. Daar krijg ik energie van. Als iemand iets moeilijk vindt en het zich tóch eigen kan maken: daar kan ik echt trots op zijn.’