Aapjes geven inzicht in oorzaak van symptomen bij depressie

Innovation Origins

Een onderzoek met zijdeaapjes van de University of Cambridge biedt nieuw inzicht in de oorzaak van symptomen bij angst- en stemmingsstoornissen en de behandeling hiervan. 

Overactiviteit in de cortex cingularis anterior, een deel van het brein, veroorzaakt symptomen van stemming- en angststoornissen. Dat toont het onderzoek van de University of Cambridge met zijdeaapjes aan. Antidepressiva kunnen maar bij sommige van deze symptomen helpen.

Het onderzoek laat zien dat dit gedeelte van het brein van groot belang is bij de behandeling van psychische stoornissen. De onderzoekers stellen dat een gerichte behandeling tot betere resultaten kan leiden.

Symptomen

Volgens Loket Gezond Leven heeft 18,7 procent van de Nederlandse bevolking ooit een depressieve stoornis gehad. Jaarlijks treft depressie honderden miljoenen mensen wereldwijd. De symptomen van de stemmingsstoornis verschillen echter per persoon. Mensen met stemmingsstoornissen kunnen onder andere last hebben van verschijnselen zoals negatieve emoties, bijvoorbeeld schuldgevoelens en angst. Anderen hebben last van het verlies van vermogen om plezier te ervaren, dit heet anhedonie.

De onderzoekers hebben gevonden dat verhoogde activiteit in de cortex cingularis anterior kan zorgen voor meer negatieve emoties, minder plezier en hoger risico op hartziektes bij mensen met depressie en angststoornissen. Opvallend is dat hoewel al deze symptomen door hetzelfde proces veroorzaakt worden, er wel verschil is in de behandelbaarheid van de symptomen met antidepressiva.

Reactie zijdeaapjes

De onderzoekers dienden een kleine hoeveelheid van prikkelende medicatie toe aan de cortex van zijdeaapjes. Hiermee werd overactiviteit gestimuleerd. Zijdeaapjes werden gebruikt voor het onderzoek omdat het brein van de aapjes belangrijke overeenkomsten heeft met dat van de mens.

De overactiviteit in dit deel van het brein zorgt voor een verhoogde hartslag, een toename in de cortisolspiegel (hormonen die vrijkomen bij stress) en een snellere reactiesnelheid van de aapjes op bedreigingen. De snellere reactiesnelheid van de aapjes weerspiegelt de stress gerelateerde symptomen van depressie en angststoornissen bij mensen.

Fight-or-flight

Dr Laith Alexander, een van de auteurs van het Department of Physiology, Development and Neuroscience van University of Cambridge: “we ontdekten dat de overactiviteit een ‘fight-or-flight’ reactie stimuleerde. Hierdoor verhoogde de dreigingsreactie van de aapjes.” De fight-or-flight reactie is een reactie van het lichaam op gevaar. Met deze reactie probeert het lichaam zich veilig te stellen. De reactie is een belangrijke overlevingsstrategie.

“Eerder concludeerden we al dat overactiviteit in dat deel van de hersenen motivatie voor beloningen vermindert. Dat weerspiegelde anhedonie bij mensen met depressie.”

Reactie in het brein

De onderzoekers bekeken ook hoe andere delen van het brein reageerden op de overstimulatie. Twee onderdelen van het stressnetwerk van de hersenen, de amygdala en hypthalamus, toonde ook verhoogde activiteit. De laterale prefrontale cortex daarentegen werd minder actief. Dit gebied is belangrijk bij het reguleren van emoties. Hiervan is bekend dat het minder activiteit vertoont bij mensen met depressie.

Welke verschillende delen van het brein reageren op beloning en op bedreiging zijn belangrijk, volgens de onderzoekers. Wanneer dit bekend is kan er volgens hen beter en gerichter behandeld worden.

Ketamine

Eerder onderzoek van de universiteiten liet al zien dat ketamine, een stof met snel werkende antidepressieve werking, anhedonie kan verminderen. Ketamine verminderde echter niet de verhoogde angstgevoelens van de aapjes met de over-geactiveerde cortex.

Conclusie

Professor Angela Roberts van University of Cambridge: “We hebben bewijs van de differentiële gevoeligheid van de verschillende symptomen op behandeling. Anhedonie wordt verminderd door ketamine maar angstgedrag niet. Dit onderzoek toont aan dat de cortex cingularis anterior het centrum is van de symptomen en behandeling van depressie- en angststoornissen.”

Lees meer nieuws op Innovation Origins.