#praktijkgerichtonderzoek maakt de student èn de beroepspraktijk beter!
10e Fontys Kenniscafé op 31 januari 2019
‘
Nieuwsgierig en betrokken’ zo heet de notitie die minister Van Engelshoven van Onderwijs, cultuur en wetenschap op 28 januari 2019 aan de Tweede Kamer aanbood. “De verwevenheid van onderwijs en onderzoek aan universiteiten en hogescholen is een belangrijke kracht van ons stelsel. Alleen door die verwevenheid kan Nederland een kweekvijver en haven voor talent zijn. Door de verbinding met onderzoek ontwikkelen studenten in Nederland een onderzoekende houding, leren ze creatief denken en worden ze gestimuleerd om nieuwe wegen te verkennen.” In de notitie is ook aandacht voor het onderzoek aan hogescholen. “Hogescholen kiezen een eigen oriëntatie in hun onderzoek waarmee ze met het praktijkgericht onderzoek een onmisbare positie innemen in de Nederlandse kennisinfrastructuur. Dit onderzoek is gericht op het verhogen van de kwaliteit van de hbo afgestudeerden, op het responsief houden van het onderwijs én op het innoveren van de beroepspraktijk.” Alle reden om het 10e Fontys Kenniscafé te organiseren over praktijkgericht onderzoek door zorgprofessionals-in- opleiding vanuit het perspectief van het ministerie, een lector, een docent en natuurlijk ook de student! In korte presentaties, plus een afstudeerexpositie 'light' van de meest opvallende onderzoeksposters van studenten en een aantal interactieve gesprekstafels, was er een aantrekkelijk programma gemaakt voor het werkveld, maar ook docenten en studenten Fontys-breed. "Wat een ongelofelijk leuk concept om kennis te delen met ons in het werkveld!", aldus een van de deelnemers.
“Dingen die studenten onderzoeken in de praktijk doen er écht toe”
“Wie kent de Martini Rosso reclame uit de jaren ’80 met de slogan Anytime, Anyplace, Anywhere?”, vraagt Gelle Klein Ikkink, programmadirecteur Innovatie en Zorgvernieuwing van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, zijn gehoor. “Deze reclame vertoont veel overeenkomsten met de zorg van nu: we willen dat die ook overal en altijd beschikbaar is.” Hij geeft hier verschillende voorbeelden van: wondzorg op afstand, de ‘slimme luier’ die via sensoren zorgprofessionals draadloos informeert, en zo èn onnodige verschoningen voorkomt èn tijd bespaart van de professionals. Of de Kijksluiter waarin je door middel van een animatiefilmpje in begrijpelijke spreektaal en zelfs in meerdere talen uitleg krijgt over een geneesmiddel. “Er is eigenlijk een tsunami van allerlei leuke technologische vernieuwingen in de zorg, en toch blijven de meeste innovaties hangen in de ‘zorgstrooppot’, aldus Klein Ikkink. In zijn optiek is de belangrijkste oorzaak daarvan toch dat veel zorgprofessionals het moeilijk vinden om afscheid te nemen van het oude. En ook de bekostiging in de zorg prikkelt niet echt. Toch ziet hij kansen dat er de komende jaren echt verandering komt: de krapte op de arbeidsmarkt. “Dus niet omdat het kan, maar gewoon omdat het moet.”
Onderzoek als rode draad in het curriculum
Onderzoek als rode draad in het curriculum“Praktijkgericht onderzoek is de motor voor innovatie en het onderwijs”, zegt Eveline Wouters (lector bij Fontys Paramedische Hogeschool en hoogleraar bij Tranzo/TiU) tijdens het 10e Fontys Kenniscafé op 31 januari 2019. “De resultaten van praktijkgericht onderzoek geven onderbouwing voor veranderingen en kunnen de duurzaamheid ervan versterken.” Zij geeft aan dat nog geen tien jaar geleden veel studenten in het hbo vooral beroepsgericht opgeleid werden, met een sterke nadruk op kennis en vaardigheden en stages. “De scriptie in jaar vier was voor veel studenten vooral een lastige schrijfklus.” Daarin is veel veranderd: hogescholen verbinden met praktijkgericht onderzoek nu zowel de kennisontwikkeling van hun studenten als die van professionals in het veld. Dat doen zij door met studenten niet alleen vóór maar ook mét externe partners, zoals zorginstellingen en bedrijven, vragen vanuit de beroepspraktijk op wetenschappelijke basis te beantwoorden. “Dat is ook een belangrijke kracht van het hbo”, aldus Wouters. “Het gaat om de unieke wisselwerking tussen onderwijs, praktijkgericht onderzoek en de beroepspraktijk.” In haar presentatie benadrukt zij dat studenten van Fontys Paramedische Hogeschool (FPH) al vanaf jaar 1 gestimuleerd worden hun onderzoekende houding te versterken. “Op die manier vormt onderzoek een rode draad in ons curriculum, en zijn studenten in hun vierde jaar ook goed voorbereid om een afstudeeronderzoek te doen. Ze krijgen als het ware een andere mindset, omdat ze echte problemen uit de praktijk en in de praktijk leren onderzoeken.”
Hoe genereert een student impact met zijn #praktijkgerichtonderzoek?
Al een aantal jaar laten studenten van de verschillende opleidingen van FPH op de afstudeerexpositie zien wat zij onderzocht hebben en wat de resultaten zijn. Zij presenteren dat in een onderzoeksposter die zij tijdens de afstudeerexpositie presenteren. Deze opvallende en vooral open vorm van afstuderen zou iedereen in het werkveld moeten verleiden even langs te komen. Dat gebeurt minder dan gehoopt. “Hoe zorg je als opleider dat studenten niet alleen over onderzoeksvaardigheden beschikken, en een kritische houding ontwikkelen, maar ook zich ontpoppen als ambassadeur voor het werkveld”, vraagt Sil Kloppenburg, docent en onderwijsinnovator zich af. “ Hoe prikkel je studenten om na te denken over hoe hun onderzoeksresultaten zouden kunnen werken in de praktijk, wat daar voor nodig is, wie daar op zit te wachten, maar ook wat de kosten zijn enz.?” Kortom vragen die passen bij een ondernemende houding, ongeacht of een student ondernemer wil worden. Kloppenburg nam daarmee een voorschot op het nieuwe studiejaar waarin alle studenten bij FPH ondernemend gaan afstuderen. De huidige twee modules, praktijkgericht onderzoek (25 EC) en ondernemerschap (5EC) worden dan als geïntegreerde module voor 30 EC aangeboden. 
“Onze studenten doen praktijkgericht onderzoek. Dan moet de student ook de praktijk duidelijk kunnen maken wat die daaraan heeft!“ Een mooi bruggetje naar de drie profileringsthema’s van FPH die Forra Cornelis met studenten toelichtte. “Het gaat om voelbare impact in de zorg”, aldus Cornelis, “en daarom hebben we gekozen voor thema’s waarmee onze studenten (zorgprofessionals in opleiding) ook het verschil kunnen maken: Technologie in de Zorg, Interprofessioneel Samenwerken en Zelfregie.”
Best Student Scientific Poster Award voor Erik Bruggeman
Best Student Scientific Poster Award voor Erik BruggemanEen mystery vakjury nomineerde zes studenten (van de bijna 100) die op 29 en 31 januari meededen aan de afstudeerexpositie voor de Best Student Scientific Poster Award. Tijdens het Fontys Kenniscafé maakte Tim Gerbrands de winnaar bekend: Erik Bruggeman (MBRT). Hij deed een praktijkgericht onderzoek voor het UMC in Amsterdam, locatie AMC, afdeling radiotherapie naar de beweging van een aantal organen in de buik, bij volwassenen en kinderen. Zijn resultaten laten zien dat deze beweging bij kinderen kleiner is. Dit zou kunnen betekenen dat de zgn. veiligheidsmarges voor kinderen kleiner kunnen worden. Kleinere marges zouden voor minder bijwerkingen kunnen zorgen. Maar, daarvoor is nog wel eerst meer onderzoek nodig. “Ik ben verbaasd dat ik dit allemaal met zo veel succes en mooi cijfer (bijna 8,5) heb gedaan. Het geeft ook een goed gevoel dat ik heb bijgedragen aan een toekomstige betere zorg. Ook heb ik het afgelopen half jaar ontdekt dat ik het onwijs leuk vind om onderzoek te doen!”, aldus Bruggeman.
Hij is net gestart met zijn afstudeerstage in het Flevoziekenhuis in Almere, en hoopt in juli zijn bachelordiploma als MBB’er te halen. Zijn droom? “Ik hoop dat ik onderzoek doen kan combineren met het laborant zijn. Die combinatie lijkt me erg leuk. Daarnaast zou ik me nog wel willen specialiseren, zodat ik breder inzetbaar ben. Ik zou bijvoorbeeld nog de opleiding willen doen tot Physician Assistant. Daardoor krijg je meer bevoegdheden en zou ik eventueel nog naar een andere afdeling kunnen switchen. Maar docent zijn in dit vakgebied lijkt me ook ontzettend leuk. Het is maar goed dat ik lang moet werken, dan krijg ik tenminste de kans om deze dromen te verwezenlijken haha! Maar een ding blijft wel bovenaan staan: er zijn voor mijn patiënt, goede zorg leveren. Dat staat bij mij op nummer 1.”