Onze verantwoordelijkheid nemen
Bij aanvang van het hogeschooljaar was ik optimistisch, maar had ik ook zorgen. We konden elkaar voor een deel weer ontmoeten voor onderwijs en werk. Nog lang niet op de schaal en met de vrijheid zoals we dat voorheen gewend waren, maar het was al vele malen beter dan de lockdown van het voorjaar. Mijn zorg was, gegeven de stijging die al in augustus zichtbaar was, dat we weer op een lockdown zouden afstevenen. We hebben momenteel, met het verplichte thuiswerken en de andere maatregelen die het kabinet op 13 oktober aankondigde wel een bijna lockdown. En dat is wrang, want zo vlak voor de herfstvakantie kunnen we wel stellen dat dit heel veel vraagt van ons allen. Dat het veel energie kost en dat we het lastig vinden. Dat geldt voor ons allemaal, studenten, docenten en alle andere medewerkers van Fontys.
Als land deden we het in het voorjaar, in vergelijking met andere landen, nog niet eens zo slecht. De ‘intelligente lockdown’ had effect. Inmiddels behoren we tot de kopgroep van Europa, de verkeerde kopgroep wel te verstaan. Ik weet niet hoe het jullie vergaat, maar inmiddels is het aantal coronabesmettingen zo ver gestegen dat ik regelmatig geïnfecteerde mensen die ik persoonlijk ken een appje stuur om te vragen hoe het henzelf of hun directe naasten vergaat. Binnen de Fontysgemeenschap hebben we vele tientallen besmettingen moeten noteren.
Waarom doen we het in Nederland relatief slecht? Het is ongetwijfeld een combinatie van factoren zoals veel deskundige wetenschappers melden, maar één factor springt in het oog. We hebben in Nederland erg de neiging om overal iets van te vinden. Dat is op zich een groot goed. Er is altijd wel een inconsistentie te ontdekken. Het kan ook zijn dat je een gevoel van oneerlijkheid ervaart. Of dat je een sterke opvatting hebt over de maatregelen voor de luchtvaart, supermarkten, kerken, de app van de overheid of de schoenen van de minister.
Maar dit kan je ook in de weg zitten. De sleutel van het bestrijden van de pandemie ligt in gedragsverandering van de ‘demos’, het volk. Als het hebben van een opvatting ertoe leidt dat het individu zichzelf legitimeert om de noodzakelijke gedragsverandering dan maar aan een ander deel van het volk over te laten, schiet het niet erg op. ‘Ik’ is een onderdeel van ‘we’, maar niet iedereen is zich dat altijd bewust. Dat is extra wrang omdat de consequenties niet gelijk verdeeld worden. Je zult maar aan het kortste eind trekken, keihard getroffen worden door dat rottige virus of een onevenredige inspanning moeten leveren in de gezondheidszorg.
Terug naar Fontys. Waar brengt ons dit? We kunnen gelukkig veel zelf, op de korte termijn en voor de rest van het hogeschooljaar. De doelen: bijdragen aan het terugdringen van het virus en daarbinnen al het mogelijke doen om de kernwaarden van ons onderwijs en de vitaliteit van onze gemeenschap hoog te houden.
Voor de rest van het hogeschooljaar gaan we twee dingen doen. Ten eerste proberen we de manier van werken en onderwijs geven telkens te verbeteren. Alle instituten zijn daarmee bezig. Kunnen we, binnen kaders die we hebben, nog slimmer roosteren, nog betere manieren vinden om het maximale aan ontmoeting te faciliteren? Dat is niet simpel. Dat is hard werken en vraagt om aandacht, begrip en goed overleg.
Ook voor de middellange termijn is het van belang dat de voorspelbaarheid van de maatregelen omhoog gaat. Wat gebeurt er bij welke (opwaartse of neerwaartse) trend van het virus? Duidelijkheid daarover helpt om grip te houden, onzekerheid te beperken. Via de Vereniging Hogescholen zijn we daarover met de overheid in gesprek.
Op korte termijn zijn de maatregelen simpel: handen wassen, in je ellenboog niezen, altijd 1,5 meter afstand houden. We zijn gestart met het dringende advies mondkapjes te dragen in de verkeersruimten van Fontys. Helaas waren er veel mensen die het advies nog niet ter harte namen. We hebben dat, met instemming van de CMR, veranderd in een verplichting. Wel zo duidelijk. Tot slot roep ik jullie op om allemaal de Coronamelder app te installeren op je smartphone.
Mijn oproep is simpel. Bewaar je twijfels en opvattingen over deze praktische maatregelen voor later. Op dit moment vraag ik jou om gewoon te doen, om je verantwoordelijkheid te nemen. Niet alleen bij Fontys, maar ook buiten Fontys. En durf elkaar er ook op aan te spreken.
Met de individuele inzet van ons allemaal kunnen we de coronacrisis hanteerbaar maken en de ontwikkelingen de goede kant op krijgen.
Voor nu, wens ik jullie, sterkte met alles en voor straks een fijne herfstvakantie.
Mede namens Elphi Nelissen en Hans Nederlof,
Joep Houterman, voorzitter College van Bestuur