Interculturele verschillen zichtbaar maken. Hoe doe je dat?
Nick Poeth en Lars Kleinikel van Fontys FIBS vertellen
Nick Poeth en Lars Kleinikel van Fontys International Business School (FIBS) vertellen je alles over het zichtbaar maken van interculturele verschillen. Sinds een tijdje kunnen medewerkers en studenten van FIBS namelijk de training Interculture Ontwikkeling (Intercultural Learning Labs) volgen. Nick en Lars vertellen over hun eigen ervaringen, over waar zij zelf tegenaan liepen en hoe medewerkers en studenten de training hebben ervaren.
Wanneer is het idee voor het aanbieden van een interculturele training bij jullie ontstaan?
Nick Poeth en Lars Kleinikel: ‘een aantal jaar geleden startte onze directeur Bram ten Kate. Hij ging in gesprek met medewerkers om te ontdekken wat er leefde binnen onze organisatie. We zijn toen met een aantal collega’s gaan onderzoeken of onze medewerkers een beetje een gevoel hadden bij interculturele ontwikkeling. Door wat we hierop aan reacties en quotes terugkregen, werd meteen duidelijk: daar moeten we iets mee! Zeker ook omdat er best wel veel studenten en collega’s van verschillende culturen op onze campus rondlopen’. Lars: ‘Onze directeur had contact met Mick Vanderburg, een trainer uit Amerika. Deze trainer heeft een vijftigtal collega’s de training interculturele ontwikkeling gegeven. Daarna heeft hij tien collega´s getraind, waaronder Nick en mij, om ook zelf deze training te kunnen geven. Nu de training afgerond is, leggen wij de focus op twee groepen: op onze eigen collega’s en op onze studenten, met name die op minor abroad naar het buitenland gaan. We verzorgen voor deze studenten een training voor, tijdens en na de minor en kijken of dit helpt bij hun interculturele ontwikkeling.
Interculture conflicten worden zichtbaar
Lars: ‘Ik sprak een student uit Israël die bezwaar wilde maken bij de examencommissie. Ze had wel met de commissie gepraat, maar ze had nooit een formulier ingevuld. Zij wist mij te vertellen dat in Israël niemand een mail of een formulier leest en daarom alles alleen mondeling besproken werd. Bij Fontys moet je hiervoor echter wel een formulier invullen. De deadline was voorbij en ze mocht geen bezwaar meer maken. Echt een intercultureel verschil waar je dan tegenaan loopt.’
Een ander voorbeeld van Lars: ‘We hebben veel Duitse collega’s en studenten. Jarenlang hebben we geprobeerd om vakken op eenzelfde manier aan te vliegen door de Duitse en Nederlandse docenten. Hierover hadden we heel vaak discussies. Uiteindelijk kwamen we erachter dat Nederlanders vaak leren door eerst te focussen op het toepassen en daarna pas op de theorie. In Duitsland leren we vaak andersom: eerst de theorie en daarna pas de toepassing. Daarom hadden we moeite om in een vak op dezelfde manier les te geven. Terwijl je toch allebei hetzelfde doel wilt bereiken. Zo leer je steeds vaker dat veel gebaseerd is op interculturele verschillen.’
Wat hebben jullie zelf geleerd?
Lars: ‘Tijdens de training werkten we vaak in groepen met andere collega’s. De trainer vertelde van te voren niet dat hij had nagedacht over de samenstelling van de samenwerkende groepjes. Achteraf bleek dat hij bewust hele verschillende mensen bij elkaar had gezet. Hierdoor heb ik heel veel geleerd van het omgaan met mensen die anders denken. Bijvoorbeeld met een collega waar ik nooit echt veel mee te maken had. Het was gewoon niet mijn type. Nu heb ik juist met die collega nog steeds een twee wekelijkse intervisie, omdat ik nu juist waardeer dat hij anders denkt. Omdat ik geleerd heb verschillen te waarderen en er niet voor weg te rennen, maar dit juist te benutten.
Nick: ‘Ik ben veel bewuster in bepaalde situaties en durf ook even stil te staan en na te denken over waarom ik een interpretatie maak. Hier is ook een oefening voor op basis van: discribe (D), Interpreteer (I) en evalueer (E). Begin bij de feiten: wat zie je nu? Wat is het probleem? Ga als student bijvoorbeeld niet al met iets wat een (buitenlands) stagebedrijf zegt meteen aan de slag. Kijk eerst zelf: wat zijn de feiten en van daaruit maak je een interpretatie. En dan evalueer je of de interpretatie juist was. Je moet een moment durven nemen om die stappen te doorlopen. Dit heet ook wel Suspent Judgement: je oordeel uitstellen. Niet meteen oordelen, eerst even nadenken. Zoals bij het voorbeeld van Lars: was de student slordig dat zij haar formulier niet op tijd had ingevuld, of had dit een andere reden?’
Lars: ‘Ik was ooit projectleider accreditatie en had veel te maken met collega’s uit Tilburg en Eindhoven. Tijdens de meeste meetings werd er Nederlands gesproken. Ik ben van oorsprong Duits en dus geen native speaker. Alles wat er gezegd werd, ging voor mij te snel. Ik vertelde mijn baas dat ik dacht dat mijn Nederlands te slecht was. Hij leerde me, en dat komt ook terug in de training, dat er verschillende manieren zijn van communiceren. Er zijn mensen die een pauze nemen voordat ze antwoorden. Maar er zijn ook mensen die meteen reageren of zelfs iemand onderbreken. Ik heb toen geleerd dat ik een ‘pauzemaker’ ben. Ik heb even de tijd nodig. In zo’n meeting kom je dan dus vaak niet aan het woord. Dit had dus niks te maken met mijn kennis van de Nederlandse taal! En ik leerde dat er ook andere manieren zijn om toch iets te kunnen zeggen als je een ‘pauzemaker’ bent. Bijvoorbeeld door een onderwerp van te voren op de agenda zetten, zodat je zeker het woord krijgt.’ Ga hier naar het hele interview met Nick en Lars
Contact opnemen met met Nick of Lars kan via:
n.poeth@fontys.nl of l.kleinikel@fontys.nl