Hoogbegaafde studenten laten floreren
Fontys Hogescholen verricht in samenwerking met onder meer het bedrijfsleven, de overheid en andere onderwijsinstellingen een groot aantal onderzoeken gerelateerd aan het kennisthema Future of Learning. Deze kennis willen wij vanuit dit samenwerkingsverband graag met anderen delen. In deze reeks belichten wij de meest opvallende resultaten. Deze keer: hoogbegaafde studenten laten floreren.
Uitgebreide aanpak voor stimuleren hoogbegaafde studenten, een extra boost voor Sheldon Cooper
Hoogbegaafde studenten hebben het niet altijd makkelijk in het onderwijs. “De wijze waarop les wordt gegeven is vaak niet uitdagend genoeg, stimuleert hun onderzoekende geest, hun creativiteit te weinig”, zegt onderzoeker dr. Isabelle Diepstraten van het Fontys lectoraat Goed leraarschap, goed leiderschap.
“Ze hebben het best wel moeilijk”, zegt Diepstraten. “Zeker in Nederland, waar ‘Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg’ tot een ware levenskunst is verheven. Maar goed kunnen leren betekent niet altijd goed kunnen studeren.” De onderzoeker heeft wel iets met het onderwerp. Ze deed tenslotte al eerder onderzoek naar hoogbegaafden. Toen zich een jaar geleden de kans voordeed om te onderzoeken hoe hoogbegaafden beter tot hun recht kunnen komen tijdens hun studie, sprong Diepstraten op de kar.
Nieuwsgierigheidsmeter
In het kader van het Fontys onderzoeksprogramma Learning Society ging ze met de werkgroep hoogbegaafdheid en het lectoraat Goed leraarschap, goed leiderschap aan de slag met verschillende onderzoeken voor een goede aanpak voor deze doelgroep. Amper een jaar later ligt er een compleet pakket. Met een kenniskaart, een handelingskaart, een nieuwsgierigheidsmeter en negen ervaringskaarten. Het is een samenhangend aanbod om studenten met een zogenoemd hoog ontwikkelingspotentieel beter te kunnen begeleiden. De instrumenten zijn niet alleen voor docenten. Ze zijn deels ook geschikt voor de studenten zelf. “De ervaringskaarten kunnen inzicht geven in het eigen functioneren”, vertelt Diepstraten. “En de nieuwsgierigheidsmeter biedt studenten een goed inzicht in wat hun nieuwsgierigheid in het onderwijs stimuleert of dempt.” Uit de ervaringskaarten, maar ook de kenniskaart blijkt waar het nu nog aan schort in het onderwijs, vertelt Diepstraten. “Vaak hebben de hoogbegaafde studenten behoefte aan onderwijs dat hun stimuleert. Nu hebben ze vaak het gevoel dat ze kennis in een traag tempo en in hapklare brokjes voorgeschoteld krijgen. Terwijl (hoogbegaafde) studenten vaak juist gestimuleerd willen worden met een uitdagende opdracht om de kennis zelf te verzamelen. Die wens is ook meteen hun valkuil: dat ze te breed en te diep onderzoek doen.” De kenniskaart geeft in één oogopslag een goed overzicht van de door studenten ervaren en gewenste situatie. De kenniskaart is vertaald in een handelingskaart met tips voor docenten.
Waardevol
Bestuurslid Wim Rill van de Vereniging Mensa, onderdeel van een wereldwijd netwerk van organisaties die zich inzetten voor hoogbegaafden, is blij met het onderzoek. “Het is een waardevolle studie”, zegt hij. “Deze doelgroep heeft niet zoveel baat bij het traditionele systeem van kennis vergaren. Hoogbegaafden willen uitgedaagd worden. Dit onderzoek kan daar aan bijdragen.”
Deelstudies
De aanpak is tot stand gekomen op basis van drie deelstudies: Hoogbegaafde studenten laten floreren (deel 1), Hoogbegaafde studenten laten floreren door het aanspreken van hun nieuwsgierigheid en Hoe gaat Fontys ICT om met hoogbegaafde studenten. Diepstraten: “Eigenlijk zijn door het opschrijven van verhalen nieuwe verhalen ontstaan.”
Rill benadrukt dat hoogbegaafden misschien wel een andere manier hebben van het eigen maken van stof. “Maar uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: gelukkig worden. En het is mooi als er dan een aanpak is ontwikkeld om ze daarbij te helpen.”
De studie is niet alleen van nut voor studenten als Sheldon Cooper uit de sitcom The big bang theory, Het is namelijk de stellige overtuiging van de onderzoeker dat het pakket breder inzetbaar is dan de doelgroep waarvoor ze ontwikkeld is. “We willen zoveel mogelijk studenten stimuleren het beste uit zichzelf te halen. En ik denk dat de aanpak ook andere studenten kan enthousiasmeren.”
Naar aanleiding van het onderzoek en de daar uit voortgekomen aanpak zijn er een reeks webinars georganiseerd; in het kader van de Fontys Leven Lang Ontwikkelen week (in november 2020), de landelijke Week van de Hoogbegaafdheid (op 11 maart) en de Fontys-week van de Feedbackgeletterdheid (op 19 maart).
Voor vragen kun je contact opnemen met Isabelle Diepstraten of kijk op deze pagina voor meer informatie.
Voor meer informatie over de projecten of kennisthema neem dan contact op met Hanna van Beelen.