Fontys Social Labs: het onderwijs van de toekomst
Onze maatschappij verandert in razend tempo en hetzelfde geldt voor het onderwijs. Binnen Fontys zijn diverse pioniers aan de slag met het vormgeven van andere vormen van onderwijs, waarbij een holistische manier van werken centraal staat. Deze leeromgevingen waarin school en werk elkaar ontmoeten, worden ook wel ‘Social Labs’ genoemd. Maria Custers is vorig jaar een onderzoek gestart (gefinancierd vanuit het strategisch innovatiebudget van Fontys) naar Social Labs. Een interview met de projectmanager over de vorderingen.
Het idee van een leven lang leren wordt meer en meer omarmd. Maria vertelt: ‘Er is een groeiend besef dat we als onderwijsinstelling dé partner zijn in het kader van een leven lang leren. We zijn er voor studenten en professionals, of ze nu aan het begin van hun carrière staan, of zich tijdens hun loopbaan verder willen ontwikkelen. ‘Stoppen met leren nadat je je diploma in handen hebt past niet meer binnen onze huidige tijdsgeest. We moeten leren breder en meer longitudinaal gaan benaderen. Daarbij passen leeromgevingen waarin grensoverstijgend wordt samengewerkt.’
Social Labs
Maria: ‘Collega’s die experimenteren met grensoverstijgend samenwerken doen dit tot nu toe vaak vanuit onderbuikgevoel en in de vorm van kleine, op zichzelf staande initiatieven. Er wordt slechts in beperkte mate kennis uitgewisseld. Ook is er tot op heden onvoldoende tijd voor het ontwikkelen van gedegen ontwerpprincipes en evaluatietools. Hierdoor worden kansen gemist.’
Een andere aanpak is dus gewenst. ‘We moeten evidence informed handelen en ontwerpen centraal stellen: het onderzoeken en vervolgens borgen van de inzichten die we binnen Fontys al hebben opgedaan op het gebied van het ontwerpen van grensoverstijgende leeromgevingen. Dat stelt ons als hogeschool in staat om op een toekomstbestendige manier invulling te geven aan onze onderwijstaak.’
Hybride leeromgevingen
Vanuit die gedachte schreef Maria begin 2017 een projectvoorstel hybride leeromgevingen. In september is zij samen met twee collega-onderzoekers aan de slag gegaan met de vraagstelling: welke factoren zijn van belang voor het succesvol ontwerpen, implementeren en borgen van Social Labs binnen Fontys?
‘We hebben ons onderzoek opgesplitst in vier fasen. Het afgelopen jaar zijn we vooral bezig geweest met het in kaart brengen van de kenmerkende elementen van de bestaande Social Labs. Wat gebeurt er nou precies binnen deze hybride leeromgevingen? Op dit moment ronden we de tweede fase af. We proberen succes-en faalfactoren te vermelden in ontwerp en implementatie van labs. Daarvoor zoomen we in op vijf bestaande Social Labs’, vertelt ze. Inmiddels is de onderzoeksgroep bezig met de afronding van de casestudies. ‘We hebben gesproken met honderd stakeholders en daarbij ontzettend veel data opgehaald. Praktische tips verwerken we in een toolkit, waarvan we onderdelen bij een aantal labs in de praktijk zullen uittesten, dit is fase drie. In de vierde en laatste fase richten we ons op het duurzaam borgen van initiatieven in het (major) onderwijs.’
Eerste resultaten
Het onderzoek is dus in volle gang, maar de eerste inzichten wil Maria wel alvast delen. ‘Hoe divers van aard de Social Labs ook zijn, vaak zien we vergelijkbare uitdagingen of vraagstukken. Wat is ons verdienmodel? Hoe zorgen we ervoor dat partners ook echt co-creëren? Hoe kunnen we studenten nog beter coachen? Hoe gaan we om met intellectual ownership. Ons idee is dat het beter zou zijn als de labs niet afzonderlijk aan de slag gaan met deze vraagstukken, maar kennis uitwisselen en zo elkaar verder helpen in een ‘stakeholder community’.
TEC for Society
Volgens Maria sluit de ontwikkeling van de labs niet alleen aan bij de strategische doelen van Fontys, maar ook bij TEC for Society, de nieuwe visie van Fontys. ‘Binnen Social Labs worden grensoverstijgende samenwerkingen aangegaan rondom authentieke vraagstukken. Het gáát en draait hier om wat er speelt in de samenleving of bij het regionale bedrijfsleven. Om tot oplossingen te komen zijn skills als ondernemerschap en creativiteit onontbeerlijk. Ik verwacht dat we dit soort hybride leeromgevingen in de nabije toekomst steeds meer zullen gaan zien. Het biedt volop potentieel. Deze manier van studeren en werken heeft de toekomst.
Congres 28 maart 2019
Op initiatief van Social Labs en het WIN-project wordt op 28 maart 2019 een congres georganiseerd met de titel: Samen leren en werken op het grensgebied van school en praktijk. Het ochtendprogramma bestaat uit een plenair gedeelte, met onder andere een presentatie van Loek Nieuwenhuis, lector Beroepspedagogiek aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en bijzonder hoogleraar bij de Open Universiteit. In de middag enkele interactieve sessies, die verzorgd worden vanuit de social labs en professionele werkplaatsen en enkele externe deskundigen.
Eind januari volgt een uitgebreid programma, met de mogelijkheid om je voor het congres in te schrijven.
Meer info www.fontyssociallabs.nl