Europese subsidie voor toekomstgericht onderzoek
Erasmus+ heeft het project Foresight, mede geïnitieerd door Fontys Academy for Creative Industries (Fontys ACI) gehonoreerd. Er is een bedrag aangevraagd van 388.830,- euro. Foresight is gericht op het ontwikkelen van een onderwijsmodule waarin toekomstgericht onderzoek door jongeren in verschillende landen centraal staat. Daarnaast wordt een tool ontwikkeld om het toekomstbewustzijn van studenten te meten.
Foresight, dat vrij vertaald vooruitziende blik betekent, is samen ontwikkeld met partneruniversiteiten in Turkije, Hongarije, België en Spanje. ‘Erasmus+ stimuleert Europese samenwerking’, legt docent Sustainable Futures Christianne Heselmans van Fontys ACI uit. ‘Om jongeren bewuster te maken van de toekomst is het belangrijk dat ze die leren verkennen, maar ook dat ze onderzoek gaan doen naar wat hun gewenste toekomst is. Daar is de module voor bedoeld.’ Als uitgangspunt dienen de Grand Societal Challenges, zeven door de Europese Unie geformuleerde speerpunten op het gebied van onder meer gezondheid, duurzame voeding, energie, klimaat en veiligheid. ‘Uitdagingen op de lange termijn waar onze studenten mee te maken krijgen.’
Lessen over de toekomst
‘Waarom krijgen scholieren wel les over het verleden, maar niet over de toekomst’, oppert Monica Veeger, die zich op Fontys ACI niet alleen bezighoudt met toekomstgericht onderzoek, maar ook met internationale contacten. ‘Het is belangrijk dat studenten leren na te denken over de problemen van Europa, juist vanuit verschillende nationaliteiten.’ Heselmans ziet het als meerwaarde. ‘We moeten het samen doen. Daarom is het goed als studenten kennis maken met culturen die verder van ze afstaan.’ Dat de politieke realiteit in sommige landen anders is dan die in Nederland is volgens haar niet erg. ‘Bij het ontwikkelen van de onderwijsmodule gaan we uit van mensen, niet van systemen. Bovendien is debatteren een belangrijk onderdeel. Het mag gerust schuren en wat losmaken.’
Preferable future
Als basis voor de module dient de preferable future-methodiek, die door Heselmans en collega Linda Hofman in het kader van het Fontys ACI lectoraat Futures Research and Trendwatching ontwikkeld is. De methodiek - a prototyping for a sustainable future with values – gaat uit van een gewenst toekomstperspectief. Dit wordt vanuit het heden benaderd. Welke factoren staan een ideaalsituatie in de weg, werken juist remmend of stimulerend? Die kennis dient als uitgangspunt om de gewenste toekomst vorm te geven. Eind augustus verdienden ze er Denk Groter Prijs van Fontys mee.
Open source kennisplatform
Komend jaar werken de partneruniversiteiten samen aan de vormgeving van zowel Foresight als de bijbehorende tool om de ‘future consciousness’ van de studenten te meten. Najaar 2019 start een pilot, waarna een evaluatie volgt. Voor de definitieve start van de onderwijsmodule, medio 2021, is een evenement gepland. Dan zal ook een open source kennisplatform gelanceerd worden. Tijdens de module gaan de studenten in de verschillende landen gedurende ongeveer zeven weken aan de slag met het bepalen van hun ‘preferable futures’ rondom één onderwerp uit de grand societal challenge. Ze starten op eigen locatie en hebben virtueel contact. Na ongeveer drie weken komen ze samen om een schets te maken van het gewenste toekomstbeelden en de eerste stappen ernaar toe te zetten.
Internationale samenwerking
Internationale samenwerking is ook het uitgangspunt van Erasmus+, het subsidieprogramma van de Europese Unie voor onder meer onderwijs. Het biedt studenten de kans om kennis en ervaring op te doen bij organisaties en instellingen in verschillende landen. Ook wil Erasmus+ dat jongeren worden betrokken bij het jeugd- en jongerenbeleid op zowel lokaal, nationaal als internationaal niveau.