Docent van het jaar Arno Rijnders over wendbaarheid en onderbroekmomenten
Een talentgericht, onderzoekend én een wendbaar Fontys. Dat is de focus van de nieuwe strategie Fontys for Society 2021-2025, die tijdens de nieuwjaarsontmoeting op 4 januari j.l. werd gepresenteerd. Onderdeel van het nieuwjaarsprogramma was ook de verkiezing van de Docent van het Jaar. Arno Rijnders, docent aan de lerarenopleiding Natuurkunde in Tilburg, mag deze titel dit jaar dragen.
Het programma Docentprofessionalisering zocht Arno op en sprak met hem over wendbaarheid, onderbroekmomenten en aureolen. Docentprofessionalisering heeft dit interview gespiegeld aan de zes rollen die passen bij een wendbare docent/professional binnen Fontys: expert, organisator, coach, co-creator, onderzoeker en teamspeler. Wil hier meer over weten? Bekijk dan de kennisclip Docentprofessionalisering
Bij de kick-off van het programma docentprofessionalisering hebben we dankbaar gebruik kunnen maken van de film met docent Gerrie van Vlokhoven, die behoorlijk moet wennen aan het online lesgeven. Hij heeft in de film letterlijk een onderbroekmoment. Heb jij wel eens zo’n soort ‘onderbroekmoment’ gehad?
'Ik heb gelukkig geen gênante momenten meegemaakt tijdens het (online) lesgeven. Wel moest ik in het begin wennen aan Teams. Ik keek vooral naar hoe ik er zelf bij zat. Mijn dochter of vrouw liepen ook wel eens voorbij, maar dat hoort er nou eenmaal bij als je thuis werkt!'
Wat versta jij onder een wendbare professional? En hoe ervaar jij dit in de praktijk? Wat werkt wel en wat niet, vooral in deze tijd van online en blended onderwijs?
'Wendbaarheid vind ik vooral dat je snel kunt omgaan met veranderende situaties. Opeens thuis. Snel allerlei zaken je eigen maken, zodat de studenten ermee aan de slag kunnen. Tegelijkertijd moet je óók in de gaten houden waar je mee bezig bent. Op dit moment zijn er heel veel situaties waar je anders mee om moet gaan. Zoals het op afstand afsluiten en toetsen van verschillende vakken. Het vraagt overleg, samenwerking en organisatie. Dit vergt een behoorlijke wendbaarheid van de docenten, maar ook van de studenten. Een van mijn studenten zag die wendbaarheid niet bij zichzelf. Onder andere daarom is hij gestopt met de lerarenopleiding.'
Rol van Organisator: het vergt een hele organisatie als je opeens thuis komt te zitten. Arno heeft alles zo snel en zo goed mogelijk georganiseerd, zodat de studenten verder konden.
In het interview in BRON geef je aan dat je voor het lesgeven met drie schermen werkt: 1 om de studenten in de gaten te houden, 2. om lesstof te delen en 3. om de chat in de gaten te houden. Leg eens uit?
'Ik wilde dingen met de studenten delen en hen tegelijkertijd in beeld hebben. Ik had zelf nog een oude tv monitor liggen. Ik bedenk dingen en probeer ze uit. Wat bij mij goed werkt, wordt soms ook door collega’s overgenomen. Het is fijn en handig om tips met elkaar uit wisselen. Ik ontdekte via een collega bijvoorbeeld hoe je een PowerPoint kon delen en ook zelf in beeld kon blijven. Ik ga dan vervolgens zelf aan de slag om te ontdekken hoe dat werkt. Wat ik ook wel eens doe is een andere achtergrond in Teams toevoegen. Soms gebruik ik de paarse Fontys achtergrond. Maar ook een achtergrond met vleugels en een aureooltje zet ik wel eens neer (zie foto van Arno als Teams (b)engel). Dan moet ik wel goed in het midden zitten. Dit maakt soms leuke reacties los bij studenten.'
Rol van Onderzoeker: wat werkt voor de docent en wat werkt voor de studenten in een nieuwe situatie? Arno leerde door trial and error, samen met collega’s.
Het practicum op school gaat wel door. Gebruik je deze tijd dat je elkaar live ziet ook voor ander contact met je studenten?
'Het practicum wordt door een collega gegeven. Ik ben er over het algemeen wel bij. Juist om studenten dan te kunnen zien en te spreken. Je merkt dat studenten soms het practicum verlaten om even met je te praten. De lijntjes zijn korter en makkelijker. Maar ook via Teams weten ze me makkelijk te vinden. ‘Zonder relatie, geen prestatie’, daar geloof ik echt in. Als er een vraag is, dan probeer ik altijd binnen twee uur antwoord terug te geven.'
Rol van Coach: Arno neemt zijn coachende rol heel serieus door echt een relatie aan te gaan met zijn studenten.
Hoe heeft Fontys je geholpen?
'Via Fontys zijn een aantal programma’s heel makkelijk te installeren en te gebruiken. Zoals Adobe Pro waarmee je video’s kunt knippen en plakken. Of een programma waarmee je opnames kunt maken. Ik bereid mijn PowerPoint voor, neem hem op en knip en plak hier en daar. Dit laat ik dan ter voorbereiding aan de studenten zien. De lessen die in het rooster staan, gebruik ik juist voor opdrachten en om vragen te beantwoorden. Het kost wel veel meer tijd om lessen zo voor te bereiden. Daarom wissel ik dit af; eerste een online les en dan een voorbereide video les. Zodat er ook verschillende werkvormen zijn voor de studenten.'
Rol van Expert: Arno is niet alleen expert in de vakken voor de lerarenopleiding, maar ook in het online lesgeven/blended learning.
Wat mis je het meest?
'Direct sparren met studenten is het allerfijnst. Dit gaat online veel lastiger. De filmpjes die ik opneem zijn wel handig als naslagwerk of voor studenten die niet aanwezig kunnen zijn. Het is makkelijker voor studenten om via Teams deel te nemen aan een les als ze er niet fysiek bij kunnen zijn. Ik zal in de toekomst vaker een les gaan streamen en een video beschikbaar stellen'.
Hoe kan het programma Docentprofessionalisering jou nog helpen?
'Wat ik nog lastig vind is om de interactie met studenten nog te vergroten.Nu wacht ik tot studenten een vraag hebben en een hand opsteken. Dan is het vooral passief consumeren en merk ik niet of de studenten ook actief bezig zijn met het verwerken van de lesstof. Daar zijn vast nog betere alternatieven voor. Ik zou daar best wat meer over willen weten en leren. Ik weet dat collega’s verschillende manieren aan het uitproberen zijn om deze interactie met studenten te stimuleren, maar ik weet eigenlijk niet wat hun ervaringen zijn.'
'Ik zou wel behoefte hebben aan een ICT-tool om ervaringen met docenten onderling te kunnen delen. Zo kunnen docenten van elkaar leren en nog wendbaarder inspelen op de behoefte van de studenten.'
Rol van Co-creator en van Teamspeler: op zoek naar een plek/samenwerking waar docenten/professionals van elkaar leren in het betrekken van studenten (maar misschien ook collega’s of werkpartners) op een actieve manier. Degene die de online les/vergadering/werksessie/kennisdeling leidt, heeft dan tools of middelen in handen om de interactie te bevorderen.
Herken jij je in één of meer van de bovenstaande rollen? En wil jij jouw ervaringen met ons delen? Laat het ons weten via de pagina van Docentprofessionalisering