Docent Twan Arts schrijft liefdesbrief aan de film
‘Cinefiel’ Twan Arts beschrijft in zijn boek ‘Het lijkt wel een film!’ de geschiedenis van de cinema aan de hand van honderd klassiekers. “Wil je een film optimaal beleven, kijk hem dan niet op je telefoon.”
Arts, docent van de Fontys-minor Filmeducatie in Eindhoven, neemt de lezer mee langs iconische films, die illustratief zijn voor genres en beslissende ontwikkelingen in 125 jaar filmgeschiedenis. Naar eigen zeggen schreef hij nadrukkelijk ‘geen studieboek, maar een liefdesbrief aan de film’. In een tijd waarin het bioscoopbezoek lijdt onder de gevolgen van lockdowns en aan macht winnende streamingdiensten is zo’n hartenkreet volgens Arts broodnodig.
Je studenten inspireerden je tot het schrijven van het boek. Hoe ging dat?
“Als docent filmanalyse en -geschiedenis weet ik dat studenten geïnteresseerd zijn in film én in de achtergronden ervan. Daarbij klagen ze over bestaande filmboeken, die meestal Engelstalig zijn en een nogal theoretische inslag hebben. Veelal taaie stof met af en toe een klassieker als voorbeeld. Mijn studenten brachten mij op het idee het om te draaien: de ‘voorbeeldfilm’ centraal en aan de hand daarvan de theorie. Zo dient Das Cabinet des Dr. Caligari als haakje om het Duitse expressionisme uit te leggen. Je pakt de lezer beet aan de hand van de film, waardoor de analyse meteen beter beklijft.”
Vanwaar jouw passie voor film?
“Ik ben autodidact, volgde geen formele filmopleiding. Maar als jochie vond ik het medium al magisch. Deze vorm van verhalen vertellen raakt aan een collectieve beleving die andere kunstvormen missen. Samen een boek lezen of naar muziek luisteren, is totaal niet te vergelijken met samen een film zien. Film is ontzettend krachtig en direct; je wordt razendsnel meegesleept in de emoties van karakters. In het duister van een bioscoopzaal beland je twee uur lang in een andere wereld. Voor mij het mooiste dat er is.”
Wordt die magie bedreigd, bijvoorbeeld door Netflix?
“Niet echt, denk ik. Film worstelde altijd al met nieuwe technologieën en vond daarin steeds een weg. Neem de opkomst van de televisie in de jaren ’50 en die van de videorecorder begin jaren ’80. Beide betekenden geenszins het einde van de cinema.” “Bovendien: om een film optimaal te beleven, moet je hem niet op je telefoon kijken. Maar goed, een medium als Netflix heeft wel degelijk impact op de klassieke cinema. Daarom is mijn boek juist een warm pleidooi voor die laatste.”
Hoe kwam je tot de selectie van de honderd films?
“Mijn keuze blijft super-subjectief. Wel had ik een paar criteria: tien films per decennium en een titel moest geschikt zijn om er een achtergrondverhaal aan te koppelen. Daarnaast: verschillende genres, westers en niet-westers, mainstream en alternatief. Voor de volledigheid: alle genoemde films zijn op een of andere manier representatief, een dwarsdoorsnede; het gaat niet om mijn honderd lievelingsfilms.”
Zijn studenten nog geïnteresseerd in klassiekers van bijvoorbeeld Alfred Hitchcock en Martin Scorsese?
“Gelukkig wel. Maar ook hier zit Netflix dwars. Jongeren die een film willen kijken, scrollen door dat aanbod heen. De keuze is dan sowieso al beperkt en vooral hedendaags. Om een klassieker als Rear Window te kijken moet je behoorlijk je best doen. Maar als studenten eenmaal zo’n film zien, reageren ze bijna altijd enthousiast. Het klopt niet dat jongeren geen interesse hebben in oudere films. Wel liggen die minder op hun netvlies en komen ze er moeilijker mee in aanraking.”
Wat is de beste film van de honderd in je boek?
“Onmogelijke vraag... Ik kan alleen zeggen dat ik een favoriete filmperiode heb: de Amerikaanse new wave-cinema van 1967-1980. Met titels als The Godfather, Taxi Driver en Easy Rider. Die vind ik zo fascinerend doordat hier de Amerikaanse en Europese film samenkomen. Filmmakers als Francis Ford Coppola en Martin Scorsese passen Europese stijltechnieken en psychologische gelaagdheid toe op het Amerikaanse narratieve vakwerk. Het magische van Hollywood en het realisme van Europa: die mix is erg interessant. Verder hangt het van de stemming en het moment af.”
Het lijkt wel een film!- De ontwikkeling van de cinema in 100 films is hier te bestellen.
Artikel overgenomen van Bron
Auteur: Frank van den Nieuwenhuijzen